Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi
*İbrahim Yavuz
* Editörler: İsmail Kara, Asım Öz, Zeytinburnu Belediyesi, İstanbul 2013
Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi1
17-19 Mayıs 2013 tarihleri arasında aynı isimle düzenlenen sempozyumda sunulan tebliğlerin kitaplaştırıldığı bu çalışma, tarih, siyaset
ve sosyoloji açısından İslamcılık kavramının içerdiği dinamikler ile oluşum ve gelişim çizgisini belirlemeye yönelik bir çabayı yansıtıyor.
Batılılaşma, laikleşme ve dinin bireysel alandaki tezahürüne bile tahammül gösterilmeyen toplum mühendisliğine karşı toplumsal direncin ve refleksin bir
tarihini de İslamcılık adlı kapsayıcı bir başlığın içerisinde inceleyen bu çalışmada olgunun ve sürecin pek çok yönü ele alınıyor.
Tarihsel sürece bakışlar bölümünde İslamcılık olgusuna kavramsal düzeyde bir tanım getirilmeye ve tarihsel kaynaklarına yönelik arayışlara
ağırlık veren çalışmalara yer veriliyor.
“İslam Yorumları, Sorunları ve Siyaset” bölümünde İslam’ın çeşitli tezahürlerinin (selefilik, içtihad, tasavvuf ve tarihsellik gibi) fikir düzeyinde
İslamcılık kavramını şekillendirme ve etkileme güçlerine değiniliyor.
“Öncüler ve Dönüştürücüler” bölümünde Bediüzzaman Said Nursi, Necip Fazıl Kısakürek, Nurettin Topçu, Sezai Karakoç ve İsmet Özel üzerinden
İslamcılığın niteliği ve gelişim çizgisi ele alınıyor.
“Tercümeler ve Etkileri” bölümü de Türkiye Müslümanlarının kültürel geçmişlerinde ve zihinsel oluşumunda Hint ve Arap dünyasından yapılan
tercüme faaliyetlerinin tesirleri ve belirleyici yönleri üzerine yapılmış çalışmalara ayrılmış. Seyyid Kutup, Mevdûdi, Rene Gûenon, Seyyid Hüseyin,
Nasır, Ali Şeriati ve Muhammed İkbal gibi tercüme hareketinin önemli isimlerinin tercümelerle sınırlı olmayan etkilerine değiniliyor.
“Dönemler ve Zihniyetler” bölümünde İslamcılık olgusunun bir harekete dönüşmesinin aşamaları ve bu aşamalarda aldığı biçim ve evrildiği zihin
dünyasının temelleri, farklılıkları, yeni soruların ve sorunların ortaya çıkış süreçlerini irdeleyen çalışmalar bulunuyor.
İslamcılığın Sanat ve Edebiyat cephesinden görünümünü ve birikimini tespite yönelik çalışmaların yer aldığı bölümün ardından “İslamcılık
tartışmaları”nın daha çok siyasal çizgisi ve kazanımları, kayıpları, geleceği gibi tartışmaların yer aldığı bölüm adeta post İslamcılığın da tartışılmasına
kapı aralıyor.
Bu çalışma ile İslamcılık kavramının sorunluluğu ve sınırlılığı da dikkate alınırsa, tebliğlerin hem konuları hem de muhtevaları itibari ile sorunları
yeniden görmemize yarayacağını ve içe kapanmadan daha geniş tarihsel olguları ve kaynakları dikkate alan analizlere ve birikimlere yol açacağını
ümid ederiz.
Özgeçmişler
Salih Yılmaz (Doç. Dr.)
1998 yılında Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Tarih Eğitimi bölümünde lisansını tamamladı. 2000 yılında Sakarya Üniversitesi, Yeniçağ Tarihi Anabilim
dalında yüksek lisans; 2006 yılından ise Ankara Üniversitesi, Genel Türk Tarihi alanında doktora eğitimini tamamladı. 2009 yılında Muğla Üniversitesi,
Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümünde Yardımcı doçent olarak göreve başladı. 2010 yılında ise doçent unvanını aldı. 2011 yılından itibaren Ankara-Yıldırım
Beyazıt Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Tarih Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.
Kadir Kon (Okutman)
1998’de Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. Eğitim amacıyla 2000-2005 yılları arasında Almanya’da bulundu. Yüksek
lisansını Marmara Üniversitesi’nde Yakınçağ Tarihi alanında yaptı (2011). 20092013 yılları arasında Çankırı Karatekin Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih
Bölümü’nde araştırma görevlisi olarak çalıştı. 2013 yılı Ağustos ayından bu yana İstanbul Teknik Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü’nde
okutman olarak görev yapmaktadır. Birinci Dünya Savaşı’nda Almanya’nın İslam Stratejisi (Küre yayınları, 2013) adıyla yayınlanan eserin sahibi olan Kon,
araştırmalarını Birinci Dünya Savaşı, İslamcılık, Propaganda, Basın, Türk Kurtuluş Savaşı, Erken Dönem Cumhuriyet Türkiye’si gibi konular üzerinde sürdürmekte olup, sözkonusu alanlarda yayınlanmış çeşitli telif ve tercüme makaleleri ve kitapları bulunmaktadır.
Burak Samih Gülboy (Doç. Dr.)
1993 yılında Bilkent üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Bölümü’nden mezun oldu. Aynı yıl İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi
Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde Araştırma Görevlisi olarak göreve başladı. 1996 yılında İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyasi Tarih Anabilim
Dalı’nda Yüksek Lisans çalışmalarını, 2002 yılında da İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı’nda Doktora
çalışmalarını tamamladı.
2005 yılında İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde Yardımcı Doçentliğe atandı. 2009 yılında Siyasi
Tarih Anabilim Dalında Doçentlik unvanı aldıktan sonra, 2011 yılında İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde
Doçentlik kadrosuna atandı. 2013 yılında Kanada’nın Queen’s Üniversitesi’nde misafir araştırmacı olarak çalışmalarını devam ettirdi. Halen İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde Öğretim Üyeliği ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Başkanlık görevlerini sürdürmektedir.
Yazarın Birinci Dünya Savaşı Tarihi isimli kitabından başka, gene 19. Yüzyıl Avrupa diplomasi tarihi ve Birinci Dünya Savaşı ile ilgili muhtelif kitap bölümleri
ve makaleleri bulunmaktadır.
Tuncay Öğün (Doç. Dr.)
1985 yılında Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümünden mezun oldu. Yüksek Lisansını 1992 tarihinde İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsünde hazırladığı “Osmanlı-Rus Harplerinde Sarıkamış ve Sarıkamış Kasabasının Ortaya Çıkışı” adlı teziyle tamamladı. Aynı Enstitüde hazırladığı
“Kafkas Cephesinin Birinci Dünya Savaşı’ndaki İaşesi” adlı teziyle 1997 tarihinde Doktora derecesi aldı. 2011 yılında Yeniçağ ve Yakınçağ Tarihi alanında
doçent oldu.
“Kafkas Cephesinin I. Dünya Savaşı’ndaki Lojistik Desteği (1999)”, “Unutulmuş Bir Göç Trajedisi/Vilayât-ı Şarkiye Mültecileri (2004)” ve “Doğu’nun Mirlerine Son Veda: Cizreli İzzeddin Şîr Bey ve İsyanı (2010)” adlı üç kitabı ve çeşitli dergilerde makaleleri yayınlandı. Alanıyla ilgili ulusal ve uluslararası sempozyumlara bildiriler sundu.
Doç. Dr. Tuncay Öğün, halen Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümünde görev yapmaktadır.
Nesime Ceyhan Akça (Doç. Dr.)
1997’de Gazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümünü bitirdi. Gazi Üniversitesi’nde 2001 yılında “Edebiyat Sosyolojisi Açısından 12 Eylül Şiiri” adlı
tezle yüksek lisansını, 2006 yılında “II. Meşrûtiyet Devri Türk Hikâyeciliğinde Tema (1908-1918)” adlı teziyle doktorasını tamamladı. 2011’de Yeni Türk Edebiyatı doçenti oldu. Hâlen Çankırı Karatekin Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde Yeni Türk Edebiyatı öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
Eserleri: Osmanlı Dağılırken Ağlayan Hikâyeler /1: Balkan Savaşı Hikâyeleri, Osmanlı Dağılırken Ağlayan Hikâyeler /2: Trablusgarp Hikâyeleri, Osmanlı
Dağılırken Ağlayan Hikâyeler /3: Birinci Dünya Savaşı Hikâyeleri, Millî Mücadele Hikâyeleri, II. Meşrûtiyet Dönemi Türk Hikâyesi (1908-1918), 19.yy.da Harputlu İki Şâir Mustafa Âsım ve Çeribaşızâde Ali Bey’ler (Devir, Şâir, Eser, İnceleme), Edebiyat Sosyolojisi Açısından 12 Eylül Şiiri
D. Mehmet Doğan (Yazar)
SBF. Basın ve Yayın Yüksek Okulu’na (şimdi Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi) girdi. Bu okulun radyo-televizyon uzmanlık bölümünden mezun oldu (1972). Mezuniyetten sonra Türk Tarih Kurumu Yeni Türkiye Araştırma Merkezi’nde dokümantalist olarak çalıştı (1972-1974). Dergâh yayınları’nda (yayın yönetmeni, 1975-1977), TRT Kurumu’nda (Genel Müdür danışmanı, 1977-1978), tekrar Dergâh yayınlarında (1978) çalıştı. Yayıncılığı ara vererek Ankara’ya döndü ve Büyük Türkçe Sözlük’ü hazırlamaya başladı, Türkiye Yazarlar Birliği’nin kuruluş çalışmalarını yürüttü ve Birlik Yayınları’nı kurdu (1978-1980). TBMM tarafından Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeliğine seçildi (22.5.1996). Bu görevi, Temmuz 2005’te sona erdi. Halen Türkiye Yazarlar Birliği Vakfı Başkanı.
Eserlerinden bazıları: Batılılaşma İhaneti, Tarih ve Toplum-Toplum yapımızın tarihi oluşumu, Dil Kültür Yabancılaşma, Halka Karşı Demokrasi, Camideki
Özgeçmişler 183
Şair-Mehmed Akif, Türkiye’de Darbeler Müdahaleler ve Siyasî Sistem, Kemalizm, Kültürel Savaş ve Savaş Kültürü, İletişim veya Dehşet Çağı, Kitaplık Kılavuzu,
Türkistan-Türkiye Gergefinde İran, Türkendülüsiye-Hilâl Operasyonu, Bir Lügat Bulmadım, Yüzyılın Soykırımı, Mağlubiyet İdeolojisinin Sonu, Devlet Sözlük yazar mı?, İslâm Şâiri İstiklâl Şairi Mehmed Âkif, Türkistan Türkiye/Türk Kimliğinin Coğrafyaları, Son Darbe Ergenekon, Büyük Türkçe Sözlük, Okullar İçin Büyük Türkçe Sözlük, İlk Sözlük, Temel Büyük Türkçe Sözlük
ÖZEL NOT, TÜRKİYE SON DÖNEM EDEBİYAT ALANINDA DEĞERLİ YAZAR VE SANATÇI YETİŞTİREMEDİ..,
VAR OLANLARINDA KIYMETİNİ BİLELİM., KATKI VE BİLGİLERİNDEN DOLAYI TÜM YAZARLARIMIZA TEŞEKKÜR EDERİM..
SAYGIYLA,,
***
