TBMM ARAŞTIRMA KOMİSYONUMUZCA BİLGİSİNE BAŞVURULAN KİŞİLER., BÖLÜM 12
KOMİSYONUMUZCA BİLGİSİNE BAŞVURULAN KİŞİLERİN 09.11.2005 GÜNÜ ŞEMDİNLİ'DE MEYDANA GELEN OLAYI DEĞERLENDİRMELERİ.,
Olayda yaralanan Şemdinli halkından Abdülvahit CANAN; "...Nitekim bir süre
sonra keşif başladı. Biz keşif yerine yaklaşık 150 metre mesafede idik Arkadaşım Muzaffer ERDAŞ ile sohbet ediyordum. Kalabalık oldukça fazla idi. Ancak Yüksekova dan gelen trafiğin hastane yoluna doğru gitmesi mümkündü. Genellikler insanlar kenarda beklediği için tek tük de olsa araçlar geçiyordu. Artık hava tamamen kararmıştı. Beyaz renkli 42 plakalı Şahin yada Doğan olduğunu tahmin ettiğim bir araç Yüksekova istikametinden hızlı bir biçimde bizim bulunduğumuz noktaya doğru geldi. Ziraat bankasının önünde iken önce
havaya ateş açtı. Daha sonra kalabalığın üzerine doğru atışlar yaptı. Havaya ateş yaparken sanki kullandığı silahı seri atışa ayarlamış, kalabalığa doğru silahı yönlendirdiğinde ise tek tek atış şeklinde idi. Buradan silahın uzun namlulu bir silah olduğunu söylemek istemiyorum. Ayrıca silahın kendi içerisinde seri ve tek tek atışa müsait bir mekanizme olduğunu da söylemek istemiyorum. Ancak silahın tabanca yada özel timlerin zaman zaman polislerin bazen jandarmalarında kullandığı fasa tip tabancadan büyük bir çeşit silah olduğunu tahmin ediyorum. Nitekim şu anda sol diz kapağımın üstünde mermi çekirdeği halen bulunmaktadır.
Bu mermi çekirdeğini röntgen filminde gördüm. Ancak hiç kimse bize çekirdeğin hangi silah tarafindan atıldığım söylemedi. Zaten atış sırasında yere yatmıştık Atış bitince ayağa kalkıp koşmak istediğim. Ancak bacağıma hakim olamadığımı anladık Elimi bacağıma götürdüğümde de kan ıslaklığını hissettim ve vurulduğumu anladım. Bana orda ki vatandaşlar yardımcı oldular. Bir BMW araba ile hastaneye geldiğimi biliyorum. Hastanede merminin vücudumda kaldığı anlaşılınca sargı yapılarak Yüksekova Devlet Hastanesine gönderildim.
Hava çok karanlık olduğu için namlu alevinden, bize ateş eden şahısın arabanın sol arka tarafında oturduğunu zannediyorum. Aracın içinde bulunan şahıs yada şahısları görme imkanım olmadı. Dolayısı ile kim olduklarını bilmiyorum. "
Olayda yaralanan Şemdinli Lisesi öğrencilerinden Abdurrahman DÜNDAR;
"Ben Şemdinli lisesinde 1.sınıfta öğrenciyim. 9 Kasım günü saat: 15.15 sıralarında okuldan çıktım. Eve gidip üzerimi değiştirdim ve çarşıdaki olayı merak ettiğim için oraya doğru gittim.
Önce Ziraat bankası civarında biraz oyalandım. Akşam namazından sonra cemaat dağılınca yaklaşık 20 dakika kadar daha oralarda kaldım. Daha sonra savcı bey 'in keşif yaptığı yeri görmek istedim. Orada görev alan Şemdinli li sivil şahıslar benim uzaklaşmamı istediler. O sırada ifâ tane arkadaşımı gördüm. Aslında eve gitmeye niyetliydim. Ancak arkadaşlar savcı bey konuşma yapacakmış, ne söyleyeceğini dinleyelim öyle gidelim dediler. 6-7 dakika
arkadaşlarla konuştuk O arada Moda Mahallesinde üç-dört ay öncesine kadar komşumuz olan Uzman Çavuş Tanju Uzun Beyaz renkli Doğan SLX Marka 42 D 1935 plakalı aracıyla kalabalığın arasından ve Yüksekova yolundan hızlı bir biçimde geldi. Hemen yanında durduğumuz hastane yoluna doğru yönelirken arabanın sol tarafindan önce havaya daha sonra da kalabalığa doğru hedef gözetmeksizin tabanca ile ateş açtı. Bacağımda bir ılıklık hissettim. Daha sonra beni oradakiler hastaneye götürdüler. Benim yanımda duran arkadaş
da belinden hafif yaralandı. Ölen şahın benim hemen arkamda idi. Bizim bulunduğumuz yer ile keşif mahalli arasındaki mesafe 250 metre civarında ve benim bulunduğum nokta ile hastane yol ayrımındaki mesafe ise 20 metre civarındadır. Ancak arabaya baktığımda ön sağ tarafta zaten kendisini tanıdığım Çavuş Tanju 'nun hanımını gördüm. Araçta başka kimsenin olduğunu görmedim. Ateş açtıktan sonra bu şahıs çok daha süratli biçimde bölgeden uzaklaştı. Hastanede bana ilk müdahaleyi yapıp yaramı sardıktan sonra Yüksekova Devlet
Hastanesine gönderdiler. Ben bu olaylar ile ilgili yalnızca bunu biliyorum. "
Olayda yaralanan Şemdinli halkından İslam KAYA; "...Akşam hava karardıktan
sonra Savcı bey keşif yapmaya geldi. Keşif yapıldığı zaman 5-10 metreden karşıdaki şahısın tanıma imkanı yoktu. Bu arada aşağı polis noktasından silah sesleri geldi. Bir-iki dakika sonra Y.Ova istikametinden gelen beyaz renkli bir araç geldi. Ben o ara Ziraat Bankasının karşısındaydım. Araç süratle geliyordu. Yol açıktı. Biz beş arkadaş sohbet ediyorduk. O Sırada bu arabada üzerimize ateş edildi. Benim sağ bacağımı kurşun sıyırdı. Benim arkam dönük olduğu için yalnızca beyaz bir araba olduğunu göndüm. Ancak kimin ateş ettiğini fark
edemedim. Oradaki arkadaşlarımın söylediğine göre uzman Tanju Çavuş 'muş. Daha sonra hastaneye arkadaşlar tarafından götürüldük. Ayakta tedavi görerek taburcu edildim. " Şemdinli halkından Kadir ÖZCANER; "...Savcı bey biraz gecikmekle beraber geldi ve kesife başlandı. Bu sırada hava kararmıştı. Halk biraz uzaklaştırıldığı için özellikle Yüksekova istikametine doğru olan yolda büyük bir insan kalabalığı oluşmuştu. Bu arada silah sesleri devam ediyordu. Zannediyorum bu silah sesleri 10 dakika kadar devam etti.Keşfin sonlarına doğru uzakta bekleyen vatandaşlardan iki üç kişi keşif mahalline doğru
koşarak geliyorlardı. Ben onlara doğru gittim ve onları durdurdum. Bana birkaç kişinin öldüğünü söylediler. Ben fazla ayrıntıya girmeden "durun" dedim. Keşif devam ettiği için onlan geri gönderdim. Ancak keşif mahalline döndüğümde savcı bey in gittiğini söylediler.
Adliyeden iki görevli halen orada idi. Keşif yarıda kaldığım için bu görevlileri ve
malzemelerini beraber Hükümet konağının önüne kadar indirdik... "
Şemdinli'de Avukat Mehmet EKİCİ; "...Toplam bir saat kadar süren çalışma
sırasında havadan çok sayıda izli mermi geçtiğini gördük. Ancak buna rağmen keşfe ara vermeden devam ettik. Ne var ki Ziraat bankası civarında bekleyen çok sayıda insanın üzerine silah atışı yapılması üzerine keşif mahalline doğru insanlar kaçıştılar. Bu ateşe bağlı olarak ortaya çıkan panik sırasında bazı şahısların yaralılar, ölüler var biçiminde seslerini duyduk.
Savcı bey keşfi yarıda bırakarak ayrıldı. Bizde avukatlar ile birlikte yaralıların götürüldüğü hastaneye gittik..."
Şemdinli halkından Mehmet Reşit KAYA; "...Keşif başlayalı yaklaşık yarım saat
olmuştu ki Yüksekova istikametinde toplanmış olan vatandaşlardan bazıları ateş açıldığını ve birkaç kişinin öldüğünü söylediler. O istikametten gelen silah seslerini bende duydum. Ayrıca keşif mahallinin bulunduğu yerin üzerinden de izli mermiler geçtiğini gördüm. 2-3 kişinin öldüğü haberinin gelmesi üzerine bende o istikamet doğru koştum. Çok kalabalık olduğu için yaralanan şahısları orada göremedim. Dolayısı ile ateş ettiği iddia edilen şahısı ve aracını da
görmedim..."
Şemdinli'de Avukat Sedat TÖRE; "...Keşif sürerken ilçedeki Polis noktasından
keşif heyetinin bulunduğu yöne doğru yüksekten izli mermiler geçtiğini gördük. Bunun üzerine savcı bey telaşlandı ve yakında bulunan birkaç kişi Emniyet Müdürüne ateşin kesilmesi için emir vermesini söylediler. Bizde avukat heyeti olarak savcı bey'e keşfin devam etmesi gerektiğini ciddi bir şey olmadığım söyledik. Savcı bey de bunun üzerine keşfe devam etti.
Yaklaşık 20 dakika daha keşif sürdü. Fakat yeni silah sesleri duyulması üzerine keşif durdu ve kalabalığı yarıp keşif mahalline doğru gelen Şemdinli ye bağlı ismini şu an hatırlamadığım bir köyden eskiden muhtarlık yapmış olan Zübeyir ASLAN koşarak geldi ve savcı bey " bir araçtan ateş açıldı. 5 insan öldürüldü, neden müdalale etmiyorsunuz" diye bağırdı. Hemen arkasından siyah elbiseli bir şahısta keşif heyetinin yanına geldi "5 kişiyi öldürdüler, savcının gitmesini izin vermeyelim" diyerek bizi tahrik etmeye çalıştı. Fakat orada bulunan vatandaşlar onu uzaklaştırdılar..."
Şemdinli halkından Şahin KAPLAN; "...Buna karşın keşif devam etti. 30-35 dakika sonra Ziraat bankası önünde bir güvenlik görevlisinin ateş etmesi neticesinde 4-5 vatandaşın yaralandığı haberi geldi ve savcı bey keşfe ara verdi... " Şemdinli Halkından Zübeyir ARSLAN; "...O sırada Ziraat bankası civarında yaklaşık bin civarında insan toplanmıştı. Bir ara o taraftan silah sesleri geldi. Vatandaşların bir bölümü keşif mahalline doğru kaçtılar. Biz gidip sorduğumuzda vatandaşlar "Tanju Çavuş bizleri tarıyor" dediler. Zaten biz keşif sırasında keşfin düzenli yürümesi bakımından tedbir mahiyetinde görev almıştık. Dolayısıyla ateşi açan şahısı görmüş değilim..." Demek suretiyle konuyu açıklamaktadırlar.
Yukarıdaki beyanlardan: C.Savcısının keşif yaptığı sırada Yüksekova istikametinden Şemdinli ilçesine giriş yapan bir araçtan Ziraat Bankası civarında bulunan gruba silahla ateş açıldığı, ateş sonucu (1) kişinin öldüğü, (4) kişinin de yaralandığı, ateş eden şahsın kullandığı aracın 42 plakalı beyaz bir doğan olduğu, bazı görgü tanıklarının aracı kullanan Tanju Çavuş'u tanıdığı, olayın ayrıntılarının anlaşılmasının zaman alması nedeniyle bu ateş açma olayının keşfin önlenmesine yönelik bir hareket olarak algılandığı veya özellikle bu şekilde lanse edilmek istendiği, ancak olayda yaralanan ve Tanju ÇAVUŞ'u daha önceden tanıyan Abdurrahman DÜNDAR'ın da belirttiği gibi, aracın ön sağ tararından Tanju ÇAVUŞ'un eşinin oturuyor olmasının, olayın keşfi önlemeye yönelik olmadığının göstergesi olduğu, Müfettişliğimizce yapılan araştırmalarda: 09 Kasım 2005 Çarşamba günü Şemdinli'de meydana gelen olaylar sırasında bahsi geçen 42 D 1935 plaka sayılı aracın, 1993 model Doğan SLX marka, beyaz renkli hususi otomobil olduğu, Pol-Net sorgulamasına göre Sevil
ÇAVUŞ (Tanju ÇAVUŞ'un eşi) adma kayıtlı olduğu, Şemdinli 3 ncü Dağ Komando Tabur Komutanlığında Piyade Uzman Çavuş olarak görevli Tanju ÇAVUŞ'a 06 Kasım-10 Aralık 2005 tarihleri arasından yıllık izin verildiği, ilgilinin 08 Kasım 2005 tarihinde eşini tedavi için Van'a götürdüğü ve 09 Kasım 2005 günü eşi ve çocukları ile birlikte Van'dan Şemdinli'ye dönüşü sırasında malum olayların yaşandığı, Tanju ÇAVUŞ'un 06.11.2005-10.12.2005 tarihleri arasında izinli olduğuna ilişkin izin belgesi, Sevil ÇAVUŞ adına Van Askeri Hastanesi Kadm Hastalıkları ve Doğum Uzmanmca düzenlenmiş 08.11.2005 tarihli TSK
Reçete Kağıdı, 01 Ağustos 2005 tarihinde Şemdinli 3 ncü Dağ Komando Tabur Komutanlığı Lojman tahsis Çizelgesine göre C Blok 2 Nolu Dairenin Tanju ÇAVUŞ'a tahsis edildiğine ilişkin belgenin, Van Askeri Hastanesinin Hasta Kayıt Deflerinin 3001 nci sırasında 08.11.2005 tarihinde Sevil ÇAVUŞ'un kaydının bulunduğu evrakın, Van'daki Fuat Otelinin 101 nolu odasında Tanju ve Sevil ÇAVUŞ çiftinin 08.11.2005 tarihinde kaldığına ilişkin belgelerin bulunduğu,
Şemdinli 3 ncü Dağ Komando Tabur Komutanlığında Piyade Uzman Çavuş olarak görevli Tanju ÇAVUŞ'un C. Savcısı tarafından yürütülen keşfi önlemeye yönelik organize bir eylemi gerçekleştirdiği iddiasının doğru olmadığı, eşi ve üç çocuğuyla birlikte 42 D 1935 plakalı özel otomobiliyle Şemdinli ilçesine girdiği, olaylardan haberi olmadığı için kalabalığın içinden geçerek lojmanına gitmeye çalıştığı, ancak kalabalığın içerisinden kendini tanıyan kişilerin bulunması ye etraftakileri kışkırtması nedeniyle otomobile yönelik saldın girişimlerinin başladığı, araçta bulunan çocuklarının ve eşinin korku ve endişe içinde
olduklarını gören Tanju ÇAVUŞ'un tabancasıyla önce havaya, sonra da rastgele ateş açtığı ve bu sırada grubun dağılması ve yere yatmasından yararlanarak bölgeyi geçtiği ve lojmanına ulaştığı, konunun hazırlık soruşturmasını yürüten Van C. Başsavcı Vekilliğince de değerlendirildiği ve bombalama olayı ve devamında yaşanan olaylar kapsamında değerlendirilmediğinden dosyasının ayrılarak Hakkari Ağır Ceza Mahkemesine gönderildiği, tutuklu bulunan Tanju Çavuş'un da Hakkari'deki ilk duruşmasında tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldığı,
Anlaşılmaktadır.
XV- KOMİSYONUMUZUN UMUT KÎTAPEVİ VE TANJU ÇAVUŞ OLAYLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMESİ
1. Umut Kitabevi Olayı,
Komisyonumuz, Şemdinli ilçesinde 09.11.2005 tarihinde Umut Kitap evinde
meydana gelen patlama olayı ile ilgili olarak;
Müsnet olay Raporun 6. bölümünde etraflıca irdelenmiş, bu çerçevede, Van Cumhuriyet Başsavcılığının 2005/750 Sor, 2006/32 Esas, 2006/3 id. Nolu iddianamesi, İçişleri Bakanlığı Müfettişlerince, İnsan Haklan Derneğince, T.B.M.M İnsan Haklarını İnceleme Komisyonunca konu ilgili hazırlanan Raporların ilgili bölümleri ile Komisyonumuzca bilgisine başvurulan Metin KORKMAZ, Seferi YILMAZ, Zeydan ÖZEL, Sedat TÖREyUİ KAYA, Özcan İLDENİZ, Veysel ATEŞ ve diğer şahısların beyanlarına raporumuzda yer verilmiştir.
Yine Komisyonumuz 30.03.2006 tarihinde Şemdinli ilçesinde olayın meydana
geldiği Özipek Pasajını ve Umut Kitabevini incelemiş ve gözlemlerde bulunmuştur.
Bütün bu bilgi ve belgeler, yerinde yapılan gözlemler alt alta konulduğunda
komisyonumuzda bir kanaat oluşmuşsada, şüpheliler hakkında Van Cumhuriyet
Başsavcılığınca hazırlanan İddianamenin Van 3. Ağır Ceza Mahkemesince kabul
edildiği ve yargılamanın devam ettiği dikkate alınarak yargıya müdahale anlamına gelebileceğinden belirtilen konuda aynca bir görüş beyan edilmemiş, değerlendirme yapılmamıştır
2. Tanju Çavuş Olayı
Tanju ÇAVUŞ'la ilgili olarak; Hakkari Cumhuriyet Savcılığınca hazırlanan iddianame üzerine Hakkari Ağır Ceza Mahkemesinde dava açıldığından dolayı belirtilen konuda aynca bir görüş beyan edilmemiş, değerlendirme yapılmamıştır.
KAYNAK;
https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss1153.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/belge/kr_22HakkariSemdinli.pdf
***
