EVANJELİZM VE TÜRKİYE PLANI, BÖLÜM 9
Irak savaşıyla Türkiye’nin korktuğu başına gelmiştir.
Tam da beklendiği gibi ülke bir kargaşa içine girmiş ve Kürtler, Kuzey Irak’ta bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
Türkiye’nin çekindiği üzere Irak’ın kuzeyi PKK için yaşam alanına dönmüş ve örgütün bağımsızlık hayallerini kamçılamıştır. 2004 yılında, beş yıldır sürdürdüğü tek taraflı ateşkesten vazgeçip, yeniden eylem kararı almıştır. 2010 Mayısı itibariyle de tüm Türkiye çapında saldırı kararı almıştır. Bu süreçte İsrail’in Kürt yönetimine askeri yardımda bulunduğu ve bu yardımların da PKK militanlarının eline geçtiği tahmin edilmektedir.231
Kuzey Irak Kürtlerinin ve Türkiye’de yaşayan Kürtlerin birbirlerine karşı sempati duydukları anlaşılmaktadır. KYB’nin (Kürdistan Yurtseverler Birliği) PKK ile savaştığı dönemlerde dahi Talabani’nin adamlarının evlerinde Öcalan fotoğraflarının asılı olduğu iddia edilmektedir.232 Türkiye’de yaşayan Kürtler içinse Barzani isminin manevi bir değerinin olduğu ve Saddam’a karşı verdikleri mücadelenin hayranlıkla izlendiği anlaşılmaktadır.233 Bu duygusal bağ nedeniyle olsa gerek, Iraklı Kürtler PKK’yı desteklemekte ya da en azından onunla mücadele etmemektedir. Bu da Irak’ın kuzeyini PKK için bir yaşam sahası haline getirmektedir.234 Her ne kadar az gibi gözükse de bu rakam, sadece CIA’nin yetiştirdiği peşmerge sayısıdır ve CIA’nin kendi ajanlarıyla aynı standarda yetiştirdiği özel bir birliktir.
Dikkat çeken bir diğer nokta, Amerikan birliklerinin hemen ardından Irak’a giden evanjelist misyonerlerdir. Guardian’dan Matthew Engel’in ifadesiyle evanjelistler bir elinde ekmek bir elinde İncil, Irak’a seferber olmuşlardır.235 Kimi Amerikalılar ve Müslümanlar bunun zor durumdaki insanların maddi yardımlar kullanılarak din istismarı olduğunu düşünse de, bölgeye giden evanjelistler, asıl amaçlarının insani yardım olduğunu iddia etmektedirler. Bölgede bulunan ‘insani yardım’ kuruşlarından bazılarıysa, Samaritan’s Purse, Güney Baptist Kongresi’dir. Fakat asıl şaşırtıcı olansa, bu yardımların başında Billy Graham’ın oğlu evanjelik lider Franklin Graham’ın bulunmasıdır.
Matthew Engel’e göre daha önceden Müslümanlara küfreden bir adamın şimdi onlara yardım taşıyor olması gariptir.236 Baptist Press’in haberine göreyse sadece Güney Baptistleri tarafından Irak’a 46,000 yardım paketi ulaştırılmıştır.
237
Sitenin haberine göre ülkedeki tek iletişim yolu uydular vasıtasıyla sağlanmaktadır. Bölgeye giden evanjelistlerin ilk işi kendi vericilerini kurmak olmuştur. Sitede, artık Iraklıların evlerinde TBN’ni izleyebildiklerinden övgüyle bahsedilmektedir. Tüm bunlar evanjelizmin Irak’a taşınmaya başladığını göstermektedir.
Evanjelistlerin bölgedeki faaliyetlerinin bunlarla sınırlı olmadığı anlaşılmaktadır. Washington Post’un 2005 Haziranındaki haberine göre Bağdat’ta yedi yeni evanjelik kilise kurulmuştur.238 Kurulan kiliselerin bölgedeki Sünni ve Şii Müslümanlar tarafından tepki topladığı anlaşılmaktadır. Onlar da zayıf (vulnerable) Müslümanların, anlatılanlardan etkilenip din değiştirebileceğinden korkmaktadırlar. Bu gruplardan başka Katolik ve Ortodoks Hıristiyanların da evanjelistlerin Irak’taki varlığından rahatsız olduğu anlaşılmaktadır. Onlar da, “Eğer biz Hıristiyan’sak bunlar ne?” sorusuyla tepkilerini dile getirmektedirler. Bir diğer çekinceleriyse evanjelistlerin bu misyoner tavırları nedeniyle radikal Müslümanların şimşeklerini üzerlerine çekmeleridir. Nitekim dört evanjelik misyoner radikal bir Müslüman tarafından öldürülmüştür.239
Irak Savaşı her ne kadar dışarıdan başarısız bir operasyon gibi gözükse de aslında hedefine ulaşmış durumdadır. Tam da Prof. Yinon’un dediği gibi tehlike arz eden Irak, mezhep ve milliyet esasınca bölünmüştür. Evanjelistler açısındansa, kıyamete bir adım daha yaklaşılmıştır. Savaş sonrası dönemde bölgeye akın eden evanjelik dernekler, savaş mağdurlarına yardım adı altında, bölge insanının zor durumunu istismar etme telaşındadır. Açılan kiliseler ve Pazar Okullarıyla misyonerlik faaliyetlerine hız vermiş oldukları anlaşılmaktadır. Baba Mustafa Barzani’nin verdiği “Kürt özerk bölgesinin kurulması halinde ABD’nin 51. eyaleti olmaya hazır olacağız” sözünü oğul Barzani yerine getirmiştir. 240
SONUÇ
Bir Anglikan papaz olan John Nelson Darby’nin 1870’lerde ABD genelinde yürüttüğü faaliyetlerle filizlenen evanjelizm, “Hıristiyanların İsrail’i korumak ve Kudüs’ün selametini sağlamak” gibi bir sorumluluklarının olduğu görüşü çerçevesinde din ile siyaseti entegre eden bir misyonun başlatıcısı olmuştur. Bu misyonun temel iddiası ve çabası, Mesih’in dünyaya yeniden gelmesi için Yahudilerin Filistin’e geri dönüp kendilerine ait bir devlet kurmaları ve Kudüs’ün başkent yapılmasıydı. Nitekim bu doğrultuda 1897’de Theodor Herzl öncülüğünde Basel’de toplanan I. Siyonist Kongre ile başlayıp daha sonra Balfour Deklarasyonu ile ivme kazanan ve 1948’de bağımsız İsrail Devleti’nin kurulmasıyla sonuçlanan süreçte evanjelist Hıristiyanların büyük rolü olmuştur. 1967’de Kudüs’ün başkent ilan edilmesiyle birlikte evanjelistler Mesih’in dönüşüne giden yolda çok önemli bir adım daha atmışlardır. Mesih’in dönmesi için Tanrı’yı zorlamak, dolayısıyla üzerlerine düşen bütün görevleri yerine getirerek şartları buna hazırlamak gerektiğine inanan evanjelistler, misyonlarının duyurulup yaygınlaşması ve taraftar kazanması için siyaset ve medya kanallarından en üst düzeyde istifade etmişlerdir. Öyle ki ABD’de 1860’larda evanjelik kilise mensubu sayısı 4 milyon iken bugün bu rakam takriben 70 milyona ulaşmıştır. Dahası, yapılan anketlere göre Amerikan halkının %42’sinin kendisini evanjelist olarak tanımladığı görülmüştür. Evanjelist sayısının artırılmasında televizyon vaazcılığının büyük rolü olmuş, bu duruma atfen televanjelizm kavramı dahi türetilmiştir. Oral Roberts, Billy Graham, Pat Robertson, Jerry Falwell ve Jim Bakker gibi önde gelen televanjelistler sayesinde Amerikan halkının evanjelizme ve İsrail’e sempatisi giderek artış göstermiştir.
Evanjelistler sadece halkı değil Amerikan başkanlarını da etki altına almışlardır. Bilhassa Roosevelt, Wilson, Truman, Carter, Reagan ve oğul Bush dönemlerinde Amerikan dış politikasında evanjelistlerin nüfuz sahibi oldukları ve kararları etkiledikleri görülmüştür. Özellikle İsrail’e komşu ve yakın olan ülkelere, daha net ifadeyle Müslüman Ortadoğu ülkelerine yönelik politikalarını evanjelist öğretilerin öngördüğü biçimde yürüten ABD, İsrail’i hem siyasi hem maddi anlamda desteklemiştir. Öyle ki ABD’nin İsrail’e yaptığı doğrudan yardımın miktarı 2003 itibariyle 140 milyar doları aşmıştır. Bu durum bazen halk ve bir kesim siyasetçiler arasında huzursuzluk yaratsa da, eski başkanlardan Jimmy Carter’ın dediği gibi, “İsrail’in ayakta kalması siyaset üstü ahlakî bir ödev”di. Evanjelist Hıristiyanlarla Yahudileri birleştiren nokta ise her iki grubun da Tevrat ve Zebur’u içeren Eski Ahit’i esas almalarıdır. Eski Ahit’te geçen ve Mısır ırmağından (Nil’den) Fırat nehrine kadar olan bölgenin Yahudilere ait olduğunu beyan eden bir ayete dayanan evanjelist ve Siyonistler, bu toprakların İsrail tarafından ele geçirilmesi gerektiği hususunda işbirliği yapmaktadırlar. Bahsedilen topraklar bugün için Ürdün, Lübnan ve Kuveyt’in tamamını; Irak, Suriye, Mısır, Sudan ve Türkiye’nin bir kısmını kapsamaktadır. Dikkat edilirse bu ülkelerin sosyo-politik şartları çoğunlukla istikrarsızlık üzerine kurulu gibidir. Son dönemde Arap Baharı olarak adlandırılan isyan rüzgârının nereden estiği ve bölgedeki havayı nasıl değiştireceği de bu bağlamda önem arz etmektedir.
Söz konusu ülkelerin genel itibariyle etnik ve dinî temelli ayrışmalarla mücadele ettiği görülmektedir. Bu durum tam da İsrail’in ve onun evanjelist destekçilerinin arzu ettiği, daha doğrusu planladıkları bir durumdur. Irak özelinde konuya bakıldığında ülkenin Şiilik, Sünnilik ve Kürtlük esasına göre üçe bölünmesi amaçlanmaktadır. Bu planın Türkiye’yi en çok ilgilendiren kısmı, bağımsız bir Kürt devleti kurulması yönündeki adımlardır. 1948’den önce bile bölge ile ilgilenen İsrail, Yahudilerle Kürtler arasında akrabalık bağının olduğuna yönelik araştırmalar dahi yaptırmıştır.
İsrail’in Kürtlere yönelik ilgisi aslında Kürtlerin hem Irak, hem İran, hem Suriye hem de Türkiye sınırları içine dağılmış olmaları, dolayısıyla tabir caizse bir taşla birçok kuş vurmayı amaçlamasında dır. Nitekim bu amaçla Irak’ta yönetici Barzani ailesiyle, Türkiye’de ise PKK ile ilişki halindedir. Genelkurmay belgelerinde de ortaya konduğu üzere
İsrail, PKK’yı destekleyen ülkelerin başını çekmektedir. 1991’de kurulan Çekiç Güç’te görev yapan bazı subayların da PKK ile irtibatının olduğu gün yüzüne çıkarılmıştır.
Çekiç Güç’ün Türkiye’nin egemenliğine zarar verdiğini söyleyen Eşref Bitlis’in öldürülmesi; Bitlis’in ölümünün suikast olduğunu ifşa eden Cem Ersever’in halen fail-i meçhul olan ölümü ve yine İsrail-PKK ilişkisi üzerine çalışan Uğur Mumcu’ nun katledilmesi bu meselenin ciddiyetini ve derinliğini göstermektedir.
Evanjelistler, Kürt bağımsızlık hareketine verdikleri desteğin Yahudilerin lehine olduğunun bilincindedirler. Buna mukabil Kürtlerin İsrail’le işbirliği içerisinde olması ise çıkar ilişkisinden başka bir şey değildir. Yahudiler de Kürtler de kendilerine vaat edildiğini sandıkları toprakların peşindedirler.
BU BÖLÜM DİPNOTLARI;
231 Hasan Kösebalaban, “The Crisis in Turkish-Israeli Relations: What is its Strategic Significance?”, Middle East Policy Council, Cilt 17, Sayı 3, Güz 2010, s. 41.
232 Bejan Matur, Dağın Ardına Bakmak, Timaş Yayınları, İstanbul, 2011, s. 56.
233 Matur, a.g.e, s. 208.
234 Serhat Erkmen, “Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Irak Ziyareti Işığında Türkiye-Irak İlişkileri”, Ortadoğu
Analiz, Cilt 1, Sayı 4, Nisan 2009, s. 9.
235 Matthew Engel, “Bringing aid and the Bible, the man who called Islam wicked”, Guardian, 04.04.2003.
236 Engel, a.g.m.
237 Kay Adkins, “Evangelist: Iraq More Hopeful than Reported by US Media”, Baptist Press, 16.10.2003,
Erişim: http://www.bpnews.net/bpnews.asp?id=17277 (19 Kasım 2010).
238 Caryle Murphy, “Evangelicals Building a Base in Iraq”, Washington Post, 23.06.2005.
239 Murphy, a.g.m.
240 Abdullah Kıran’dan aktaran: Serhat Erkmen, “1945-1989 Yılları Arasında ABD’nin Kuzey Irak Politikası” , Ortadoğu, Cilt 3, Sayı 1, 2008, s. 82.
KAYNAKÇA
A. ARŞİV BELGELERİ
Yayınlanmış Arşiv Belgeleri
KIRACOFE, Clifford A.; “Christian Zionism: A Foreign Policy Challenge”, U.S. Senate Committee on Foreign Relations, Washington, 21.11.2003.
B. ANSİKLOPEDİLER VE SÖZLÜKLER
Türkçe Sözlük, Cilt II, “Ortodoks Maddesi”, Ankara, 1988.
C. BASILI ESERLER
Kitaplar
AKAR, Atilla; Büyük Ortadoğu Kuşatması, İstanbul, 2006.
BLACK, Ian-MORRIS, Benny; Israel's Secret Wars: A History of Israel's Intelligence Services, New York, 1991.
BRAUER, Erich-PATAI, Raphael; Kürdistanlı Yahudiler, Çev. Fahriye Adsay, İstanbul, 2005.
CHAFETS, Zev; A Match Made in Heaven, New York, 2007.
COMER, Harold; Biblical Evangelism, USA, 1997.
ÇEBİ, Hakan Yılmaz; İsrail’in Şifresi, İstanbul, 2009.
DAVIDSON, Lawrence; America’s Palestine, Florida, 2001.
ESKİ AHİT, Tekvin: 15/18.
GÖNÜLTAŞ, Nuh; Bush ve Evanjelizmin Mesih Planı, İstanbul, 2003.
GÜNGÖR, Ali İsra; Hıristiyanlıkta Evanjelik Hareket, Ankara, 2005.
HALSELL, Grace; Tanrıyı Kıyamete Zorlamak, Çev. Mustafa Acar, Hüsnü Özmen, Ankara, 2003.
HENDERSHOT, Heather; Evanjelizm: Medya ve Muhafazakârlık, Çev. Güneş Ayas, Bora Çağlayan, İstanbul, 2005.
KEPEL, Gilles; Tanrı’nın İntikamı, Çev. Selma Kırmız, İstanbul, 1992.
LEWIS, Donald M.; The Origins of Christian Zionism: Lord Shaftsbury and Evangelical Support for a Jewish Homeland, UK, 2009.
MACHİAVELLİ, Niccolo; Prens, İstanbul, 2004.
MARLEY, David John; Pat Robertson: An American Life, USA, 2007.
MATUR, Bejan; Dağın Ardına Bakmak, İstanbul, 2011.
MERKLEY, Paul Charles; American Presidents, Religion and Israel, USA, 2004.
MERKLEY, Paul Charles; The Politics of Christian Zionism, 1898–1948, London, 1998.
MINORSKY, V.-BOIS-KENZIE, T. D. N.; Mac Kürtler ve Kürdistan, Çev. Kamuran Fıratlı, İstanbul, 2004.
MORGENTHAU, Hans J.; Politics Among Nations, New York, 1954.
NAKDİMON, Şalom; Irak ve Ortadoğu’da Mossad, Çev. Ahmet Ekinci, Ankara, 2004.
SABAR, Yona; Bir Antoloji: Kürdistan'ı Yahudilerin Halk Edebiyatı, Çev. Selahattin Çelik, İstanbul, 2005.
SEGEV, Tom; One Palestine, Complete: Jews and Arabs under the British Mandate, New York, 2000.
ŞAHİN, Mehmet; Din Dış Politika İlişkisi, Ankara, 2009.
TUCKER, Mike - FADDİS, Charles; Kürdistan’da Amerikan Operasyonu, İstanbul, 2009.
TÜMER, Günay -KÜÇÜK, Abdurrahman; Dinler Tarihi, Ankara, 2002.
VURAL, İsmail; Evanjelizm, İstanbul, 2005.
VATANDAŞ, Aydoğan; Armagedon, İstanbul, 2008.
WAGNER, Don; Anxious for Armegeddon, Scottdale, 1995.
WALT, Stephen M.-MEARSHEIMER, John J.; İsrail Lobisi, Çev: Elif Ocak, İstanbul, 2007.
YAHYA, Harun; İsrail’in Kürt Kartı, İstanbul, 2003.
D. MAKALELER
ERKMEN, Serhat; “Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Irak Ziyareti Işığında Türkiye-Irak İlişkileri”, Ortadoğu Analiz, Nisan 2009.
ERKMEN, Serhat; “1945-1989 Yılları Arasında ABD’nin Kuzey Irak Politikası” , Ortadoğu, Cilt 3, Sayı 1, 2008.
HALSELL, Grace; “The Clintons: American Hostages in the Holy Land”, Washington Report on the Middle East Affairs, January- February 1995.
KÖSEBALABAN, Hasan; “The Crisis in Turkish-Israeli Relations: What is its Strategic Significance?”, Middle East Policy Council, Cilt 17, Sayı 3, Güz 2010.
LEWIS, Bryan E.; “How has Dispensationalism Affected American Policy in the Middle East?”, Amridge University, 13.03.2009.
E. GAZETELER- DERGİLER APPLEBOME, Peter; “Jerry Falwell, Moral Majority Founder, Dies at 73”, New York Times, 16.05.2007.
BİLİCİ, Abdülhamit; “Kürt Yahudiler”, Aksiyon, Say 296, 01.07.2000.
DAVIDSON, Lawrence; “Christian Zionism as a Representation of American Manifest Destiny”, Critique: Critical Middle Eastern Studies,Vol. 14, No. 2, 157–169, 2005.
DAVIS, Derek H.; “Civil Religion as a Judicial Doctrine”, Journal of Church&State, 40:1.
ENGEL, Matthew; “Bringing aid and the Bible, the man who called Islam wicked”, Guardian, 04.04.2003.
ERGAN, Uğur; “Erbil’e Aydın Selcen başkonsolos atandı”, Hürriyet, 05.03.2010.
FINEMAN, Howard; “Bush and God”, Newsweek, 23.03.2003.
FORDE, Steven; “International Realism and the Science of Politics: Thucydides,
Macchiavelli and Neorealism,” International Studies Quarterly, Cilt 39, Sayı 2, Haziran 1995, ss. 141-159.
GIBBS, Nancy-OSTLING, Richard N.; “God’s Billy Pulpit”, Time, 15.11.1993.
GRAFTON, David D; The Use of Scripture in the Current Israeli-Palestinian Conflict, Word & World, Volume 24, Number 1, 2004.
GREENFIELD, Danie; “Turkey’s State of Terror”, Para Israel, 06.22.2010.
HORSTMAN, Barry M.; “Billy Graham: A Man with a Mission”, The Cincinnati Post, 27.06.2002.
KAPLAN, Sefa; “Barzani Ailesi'nin Yahudi olduğu ortaya çıktı”, Hürriyet, 18.02.2003.
MINASIAN, Sergey; “The İsraeli-Kurdish Relations”, 21. Century, sayı 1, 2007.
MURPHY, Caryle; “Evangelicals Building a Base in Iraq”, Washington Post, 23.06.2005.
REED, Christopher; “Oral Roberts Obituary”, Guardian, 15.12.2009.
SAZAK, Derya; “Çekiç Güç mü, Şeytan Üçgeni mi?”, Milliyet, 14.11.1993.
SCHNEIDER, Keith; “Oral Roberts, Fiery Preacher, Dies at 91”, New York Times, 15.12.2009.
SHIMKO, Keith L.; “Realism, Neorealism and American Liberalism,” The Review of Politics, Cilt 54, Sayı 2, Bahar 1992, s. 296.
TARAF, “Türkler Kerkük Valisini Vuracaktı”, 4.04.2011.
TURGUT, Serdar; “İsrail-PKK işbirliği (Komployu gördüm)”, Habertürk, 02.06.2010.
YAZGAN, Vahit; “Son defa dendi, on defa oldu”, Aksiyon, 24.06.1995.
ZADOK, Christopher J Davey, “The Israel-Palestine Conflict:Reality and the Demise of
Evangelical Christianity”, Sayı 128, 2003.
F. ELEKTRONİK ADRESLER
ABC News, “Obama and Evangelist Billy Graham Share a Prayer”,
http://abclocal.go.com/wtvd/story?section=news/local&id=7405228, 25.04.2010 (erişim: 22.01.2011).
ADL resmi sitesi, http://www.adl.org/about.asp?s=topmenu (erişim: 12.12.2010).
ADKINS, Kay; “Evangelist: Iraq More Hopeful than Reported by US Media”, Baptist Press,
http://www.bpnews.net/bpnews.asp?id=17277, 16.11.2003 (erişim: 19.11.2010).
AMANPOUR, Christiane; “Christians, Jews in Holy Land Alliance”,
http://edition.cnn.com/2007/WORLD/meast/08/17/jews.christians/index.html, 20.08.2007 (erişim: 26.12.2010).
BAIG, Said; “A Clean Break for Israel”, Asia Times,
http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/FF30Ak07.html, 30.06.2004 (erişim: 16.01.2011).
BBC NEWS, “Graham regrets Jewish slur”,
http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/1850077.stm, 02 03 2002 (erişim: 26.01.2011).
BGEA, http://www.billygraham.org/biographies_show.asp?p=1&d=1 (12.02.2011).
BURGE, Gary; “Christian Zionism, Evangelicals and Israel”, HCEF,
http://www.hcef.org/hcef/index.cfm/ID/159 (erişim: 15.10.2010).
DANIYAL, Dino; “Mossad's retired General Aliayzar Jeffery speaks to Israel-Kurd
magazine”, Israel-Kurd,
http://www.israelkurd.com/en/index.php?option=com_content&view=article&id=138:israel-
kurd&catid=37:interview, 07.07.2010 (erişim: 18.01.2011).
FALSANI, Cathleen; Chicago-Sun Times,
http://blog.beliefnet.com/stevenwaldman/2008/11/obamas-interview-with-cathleen.html,
11.011.2008 (erişim: 18.01.2011).
GOLDMAN, Shalom; “Oral Roberts, Pioneering Christian Zionist”, Religion Dispatches,
http://www.religiondispatches.org/archive/politics/2170/oral_roberts,_pioneering_christian_zionist, 10.01.2010 (erişim:10.01.2010).
GOODMAN, Amy; “Seymour Hersh: Israeli Agents Operating in Iraq, Iran and Syria”,
Democracy Now,
http://www.democracynow.org/2004/6/22/seymour_hersh_israeli_agents_operating_in,
22.06.2004 (erişim: 23.01.2011).
HUBERS, John; “Christian Zionism: A Historical Analysis and Critique”,
http://images.rca.org/docs/synod/ChristianZionism.pdf (erişim: 18.02.2010).
KWON, Lilian; “Interview: Joel Osteen on the Future of America's Churches and Him
Pastoring One”, Christian Post, http://www.christianpost.com/article/20070215/interview-
joel-osteen-on-the-future-of-america-s-churches-and-him-pastoring-one/, 15.02.2007 (erişim: 09.11.2010).
MARTIN, Willie;"Are Rockefellers & Sotomayor Illuminati Jews?", Henry Makow,
http://www.henrymakow.com/_jay_rockefeller_left.html, 29.07.2009 (erişim: 17.12.2010).
MCGARVEY, Ayelish; “Carter’s Crusade”, The American Prospect,
http://www.prospect.org/cs/articles?articleId=7572, 05.04.2005 (erişim: 22.12.2010).
MCKAY, Mary Jayne; “Zion's Christian Soldiers”, CBS News,
http://www.cbsnews.com/stories/2002/10/03/60minutes/main524268.shtml, 11.02.2009 (erişim: 22.11.2010).
MCKIERNAN, Kevin; İyi Kürtler - Kötü Kürtler:
http://www.kevinmckiernan.com/video/GKBK.swf (erişim: 19.10.2010).
Oral Roberts Üniversitesi Öğrenci El Kitabı,
http://www.oru.edu/academics/catalog/pdf/catalog06-07.pdf, (erişim: 19.11.2010).
Pat Robertson’ın resmi sitesindeki otobiyografisinden,
http://www.patrobertson.com/SpiritualJourney/SomethingMissing.asp (12.02.2011).
POLLACK, Josh; “The Dance of Symbols”, Jewish World Review,
http://www.jewishworldreview.com/010198/symbols1.html, 21.01.1998 (erişim: 12.11.2010).
PULLIAM, Sarah- OLSEN, Ted; “Q&A: Barrack Obama”, Christianity Today,
http://www.christianitytoday.com/ct/2008/januaryweb-only/104-32.0.html?start=1 (erişim: 22.11.2010).
Regent Üniversitesi Öğrenci El Kitabından, Erişim:
http://www.regent.edu/admin/stusrv/student_handbook.cfm#honor_code (24 Aralık 2010).
ROBERTS, Ronald David, “Celebrating the Life of Oral Roberts”, Oral Roberts,
http://www.oralroberts.com/oralroberts/, ( erişim: 28.12.2010).
SULLIVAN, Charles A.; “The Alliance Between Israel and the New Evangelicals”,
http://www.scribd.com/doc/8485655/The-Alliance-between-Israel-and-the-New-Evangelicals, Scribd, 12.01.2008 (erişim: 12.01.2010).
The Grand Lodge of Pennsylvania (Pennsylvania mason locası),
http://www.pagrandlodge.org/mlam/presidents/truman.html (erişim: 19.12.2010).
VRIES, Lloyd de; “A Biography of Jerry Falwell”, CBS News,
http://www.cbsnews.com/stories/2007/05/15/national/main2806425.shtml, 11.02.2009 (erişim: 14.12.2010).
WINSEMAN, Albert L.; “U.S. Evangelicals: How Many Walk The Walk?”, Gallup,
http://www.gallup.com/poll/16519/US-Evangelicals-How-Many-Walk-Walk.aspx, 31.05.2005 (erişim: 16.12.2010).
G. TEZLER
GEÇİCİ, Ahmet; “Evanjelik Tanrı Anlayışının Kritiği”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç. Dr. Hüseyin Aydın, İnönü Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007).
TADAYESKI, John Charles; “Evangelicals and the Republican Party: A Reinforcing Relationship for Israel”, (yayınlanmamış yüksek lisans tezi,
Louisiana State University, The Department of Political Science, 2005), s. 37.
***