DOÇ. Dr. Ömer Turan. AKP nin Çözümü Saray Bürokrasisini Güçlendirmekten ibaret.
14 Eylül 2019 . Cumartesi
Haber
Şerif KARATAŞ
İstanbul
sendika@evrensel.net
TOFAŞ’ta Üretime ara verilecek
TÜRKİYE’nin 4. Büyük Sanayi kuruluşu olan, MESS Sözleşmesi kapsamındaki TOFAŞ’ta ekim ve kasım aylarının belli dönemlerinde üretime ara verilecek.
Şerif KARATAŞ
İstanbul
sendika@evrensel.net
TOFAŞ’ta Üretime ara verilecek
TÜRKİYE’nin 4. Büyük Sanayi kuruluşu olan, MESS Sözleşmesi kapsamındaki TOFAŞ’ta ekim ve kasım aylarının belli dönemlerinde üretime ara verilecek.
Tarihinde ikinci kez en yüksek ağustos ayı ihracat rakamına ulaşan ve geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10’a varan oranda ayın en yüksek artış oranına ulaşan otomotiv sektörünün liderlerinden TOFAŞ, bazı hatlarda, ekim ve kasım aylarında 5 haftada 4 gün, 1 haftada da 3 gün çalışacak. 1 hafta ise üretime ara verilmesi planlanıyor. TOFAŞ’ın bu “ tedbiri ” MESS sözleşmesinin görüşüldüğü döneme
denk geliyor. (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)
KOCAELİ Çayırova’daki Otomotiv Yan Sanayi İhtisas Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Novares’te işçiler sabah vardiyasında eylem yaptı, mesaiye geç başladı.
Türk-İş’e bağlı Petrol-İş Sendikasının örgütlü olduğu Novares’te işçiler çalışma koşullarının iyileştirilmesini istiyor. “Uzun zamandır çalışma koşulları işçinin aleyhine gelişiyor” diyen Novares işçileri, “Bugün üç kişilik makineye iki kişi vermek istiyorlar. Çay molalarında makineleri kapattırmıyorlar.
Tuvaletlerle ilgili yapılması gerekenler konusunda adım atmıyorlar” dedi. İşçiler koşulların düzeltilmesi için sabah vardiyasına geç başladı. (Kocaeli/EVRENSEL)
Novares İşçileri Ağır koşulları protesto etti
Novares İşçileri Ağır koşulları protesto etti
AKP’DEKİ İSTİFALAR SÜRECİNİ DEĞERLENDİREN DOÇ. DR. ÖMER TURAN
AKP’nin Çözümü Saray Bürokrasisini Güçlendirmekten ibaret SOCAR Limanında iş cinayetiİZMİR’deki SOCAR Limanında meydana gelen iş cinayetinde İşçi Davut Dikilitaş hayatını kaybetti.
SOCAR Limanında işletmecilik yapan dünyanın en büyük küresel deniz ticareti şirketi Maersk’e bağlı APM Terminal Şirketinde taşeron olarak çalışan İşçi Davut Dikilitaş, önceki gün sebebi öğrenilemeyen bir şekilde, çalışırken yaşamını yitirdi. İşçinin cenazesi Bayraklı Adli Tıp Kurumuna götürüldü. Polis ve savcı ise olay yeri olan yüklemenin yapıldığı gemide incelemelerde bulundu.
Dikilitaş’ın cenazesi dün yaşadığı Menemen Egekent 2. Mahallesi’nden arkadaşları ve ailesi tarafından uğurlandı.
SOCAR Limanında daha önce de Filipinli bir işçi kalp krizi sonucu yaşamını yitirmiş, başka bir olayda ise 11 İtalyalı işçi yaralanmıştı.
(İzmir/EVRENSEL)
ÇIKIŞLAR TEMKİNLİ
(İzmir/EVRENSEL)
ÇIKIŞLAR TEMKİNLİ
AKP 18’inci yılını geride bırakırken, Ali Babacan istifa ederek parti kuracağını açıkladı. Ahmet Davutoğlu’yla birlikte 4 kişi partiden kesin ihraç talebiyle disipline sevk edildi. Bu iki gelişme ekimde başlayacak AKP kongre sürecine nasıl yansıyacak?
Yeni Parti çalışmalarını duyduğumda aklıma hep Türkiye’nin 950 civarında ilçesi olduğu gelir. Yeni parti demek yüzlerce ilçede teşkilatlanmak demek.
Bence yeni parti çalışmalarına başlayanlar da bu gerçeği görüyorlar ve çıkışlarını temkinli hâle getiren nedenlerden biri de bu.
Bence yeni parti çalışmalarına başlayanlar da bu gerçeği görüyorlar ve çıkışlarını temkinli hâle getiren nedenlerden biri de bu.
Dahası Babacan ekibi ve Davutoğlu ekibi ayrı yürümeye karar vermişler.
Bu iki ekibi de güçsüzleştirecektir mutlaka. Kongrede Erdoğan partiye, partiyi önemsediği mesajını verecektir bence. Ama bunun ne derece ikna edici
olacağını zaman gösterecek.
Bu iki ekibi de güçsüzleştirecektir mutlaka. Kongrede Erdoğan partiye, partiyi önemsediği mesajını verecektir bence. Ama bunun ne derece ikna edici
olacağını zaman gösterecek.
H&M İşçileri greve çıkıyor
H&M işçileri TİS görüşmelerinde taleplerinin reddedilmesi nedeniyle grev kararı aldı. Koop-İş üyesi işçiler 21 Eylül’de grev kararını asacak.
haber.sol.org.tr’de yer alan habere göre H&M mağaza ve genel müdürlük bünyesinde çalışan işçilerin sendikal örgütlenme ve çalışma koşullarının düzenlenmesi için 2018 yılında başlattıkları Koop-İş Sendikasındaki örgütlenme süreci, 2019 mart ayında sendikanın yetki almasıyla devam etti. İşçiler, sendika ve H&M arasında yapılan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde taleplerin, patron tarafından finansal tablo ve mağaza kapatma gibi bahaneler öne sürülerek reddedildiğini bildirdi. Bunun üzerine işçiler 21 Eylül Cumartesi günü tüm H&M mağazalarında grev kararının asılacağını ifade etti.
İŞÇİLERİN TALEPLERİ
_ Mağaza çalışanları ile genel müdürlük çalışanları arasındaki izin uygulaması farklılığının ve yemek ücreti farklılığının ortadan kaldırılması.
_ Ücretlerin düzenli ve belirlenmiş tarihte gecikmeden ödenmesi.
_ Part-time çalışanların çalışma koşullarının düzenlenmesi.
_ Yılda iki kez aylık ücret tutarında ikramiye verilmesi. (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)
AKP’de istifa ve ihraç tartışmaları bitmiyor. 18’inci yılını geride bırakan AKP’de bu tartışmaların gölgesinde ekim ayında kongre sürecini başlatacak.
Sistem değişikliğinden sonra ilk kongresini yapacak olan AKP’deki gelişmeleri ve Erdoğan’ın durumuna ilişkin Doç. Dr. Ömer Turan’la konuştuk.
Mevcut iktidarın AKP’deki gerilemeyi tersine çevirecek bir formülünün olmadığına vurgu yapan Turan, “Çözüm niyetine yapacakları Saray bürokrasisini
güçlendirmekten ibaret.
güçlendirmekten ibaret.
Bunun çözüm olmayacağı açık. AKP artık toplumun ne ekonomik istikrar, ne de öngürülebilirlik talebini karşılayamıyor. Otoriterliği bile aşmış sistemlerini sürdürme kapasitesini yitiriyorlar. AKP sistemin sürmesini sağlayacak kadroları bir parti olarak içinde barındırmıyor.
Görülen o ki, kongre de bu gidişatı değiştirmeyecek” değerlendirmesinde bulundu. Turan, sorularımızı yanıtladı.
31 Mart ve 23 Haziran’da yenilenen İstanbul seçimlerinin ardından sistem tartışmaları yapıldı. Erdoğan, partisine “Sistem tartışmalarına girmemeleri”
yönünde talimat verdi.
Muhalefetin bu yönde gelen eleştirilerini de kabul etmedi. Bu bağlamda neler belirtmek istersiniz?
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi adı verilen sisteme geçildiğinden beri, Türkiye’de demokratik ölçütlere uygun bir güçler ayrımı söz konusu değil. Yani başkanlık sisteminin gelişi demokrasi bakımından bir gerileme anlamına geliyor. Ama durum bununla sınırlı değil.
Görülen o ki, kongre de bu gidişatı değiştirmeyecek” değerlendirmesinde bulundu. Turan, sorularımızı yanıtladı.
31 Mart ve 23 Haziran’da yenilenen İstanbul seçimlerinin ardından sistem tartışmaları yapıldı. Erdoğan, partisine “Sistem tartışmalarına girmemeleri”
yönünde talimat verdi.
Muhalefetin bu yönde gelen eleştirilerini de kabul etmedi. Bu bağlamda neler belirtmek istersiniz?
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi adı verilen sisteme geçildiğinden beri, Türkiye’de demokratik ölçütlere uygun bir güçler ayrımı söz konusu değil. Yani başkanlık sisteminin gelişi demokrasi bakımından bir gerileme anlamına geliyor. Ama durum bununla sınırlı değil.
Daha da vahim olan şu: Türkiye’deki sistem otoriter bir rejimin özelliklerini bile göstermiyor. İlgili literatürde, otoriter rejimlerin bir dizi özelliği sayılır. Bunlardan biri de öngörülebilirliktir. Yani herkes üç aşağı beş yukarı iktidardakilerin neler yapabileceğini öngörebilir.
Fakat İstanbul seçimlerinin iptaliyle mevcut iktidar öngörülebilir olmaktan çıktı. Seçimin iptali öyle bir hamleydi ki, havuz medyasında yazan kimi isimler bile açık açık “bu yapılan yanlıştır” dediler. Sonuçta aldığı seçimin tekrarı kararı iktidarın kendisine de beklediği faydayı sağlayamadı. Diyarbakır, Van ve Mardin’e kayyum atanması da aynı öngörülemezlik görüntüsü içinde değerlendirilmeli. Ve hâlâ iktidar İstanbul için kayyum dedikoduları yayarak bir yeni siyasi dengede avantaj peşinde koşuyor.
Hâlâ kendilerinin öngörülmesi kolay olmayan hamleler yapabilecek kadar güçlü oldukları imajını vermek istiyorlar.
Ama bu sürdürülebilir değil.
Kendileri açısından bence esas sorun AKP kadrolarında da kimi isimlerin “Liderimizin bir oyun planı var mı” sorusunu dillendirmeye başlamış olması.
Hâlâ kendilerinin öngörülmesi kolay olmayan hamleler yapabilecek kadar güçlü oldukları imajını vermek istiyorlar.
Ama bu sürdürülebilir değil.
Kendileri açısından bence esas sorun AKP kadrolarında da kimi isimlerin “Liderimizin bir oyun planı var mı” sorusunu dillendirmeye başlamış olması.
Çünkü mevcut resim, iktidarın sertliği sürdürmekten mi, yoksa normalleşmeden yana mı hareket edeceği sorusuna tutarlı bir yanıtı olmadığını göstermekte.
‘ERDOĞAN’IN AKLINDAN NE GEÇTİĞİNİ TAM OLARAK BİLEMİYORLAR’
15 Temmuz darbe girişimi sonrasındaki gelişmeler de var...
15 Temmuz’dan bu yana devrede olan yönetim biçimini ise OHAL-tipi hükümet olarak adlandırmak mümkün. OHAL-tipi hükümetin üç temel özelliği var.
Birincisi, odağında güçlü lider olması. Liderin öyle bir gücü söz konusu ki, parti bile geride kalıyor. Başka bir ifade ile sistem, partideki güçlü kişileri bile dışarı itiyor, parti içinde devreye girebilecek denge unsurlarını istemiyor. Lider ile devlet eşit görülüyor. Devletin bekası, liderin bekasına bağlanıyor.
İkincisi, sistem KHK’lerle yönetmeyi esas alıyor. Meclis ve temsil neredeyse tamamen önemsizleştiriliyor.
Üçüncü olaraksa sistem sürekli bir olağanüstü hal durumunu, savaş benzeri bir durumun varlığı iddiasını gündemde tutarak kendisine meşruiyet üretmeye çalışıyor. Bu hükümet günümüz Türkiye’sinde bir parti-devlet bütünleşmesi yaratıyor.
Aslında bilmediğimiz bir şey değil bu, 1930’lardaki parti-devlet bütünleşmesine kısmen benzeyen yanları var. O dönemde de bu bütünleşmeden parti zararlı çıkmıştı.
Aslında bakarsanız İnönü’nün, Recep Peker’in faşizan planlarının parti mecrasında güç bulmasını engellemek için bütünleşmeyi istediği, yani planlı şekilde partiyi devlet aygıtına eklemlediği bile söylenebilir. Şimdi ise durum biraz daha karmaşık. Ama sonuçta AKP güç kaybediyor.
Bunun böyle devam etmesi mümkün değil. Çünkü hem siyaset yapmak için, hem de ülkeyi yönetmek için kadro lazım. Güçlü ve yetkin kişiler varsa o kadro iş yapabilir, oyun planı üretebilir.
Aslında bakarsanız İnönü’nün, Recep Peker’in faşizan planlarının parti mecrasında güç bulmasını engellemek için bütünleşmeyi istediği, yani planlı şekilde partiyi devlet aygıtına eklemlediği bile söylenebilir. Şimdi ise durum biraz daha karmaşık. Ama sonuçta AKP güç kaybediyor.
Bunun böyle devam etmesi mümkün değil. Çünkü hem siyaset yapmak için, hem de ülkeyi yönetmek için kadro lazım. Güçlü ve yetkin kişiler varsa o kadro iş yapabilir, oyun planı üretebilir.
Şimdi AKP içinde kızağa çekilmiş isimlerden Bülent Arınç’a Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyeliği verilerek iadeyi itibar yapıldı. 2013’te Arınç bakanken Erdoğan ile fikir ayrılığı yaşadığında “Benim özgül ağırlığım var, benim hiçe sayılmamam lazım ” demişti. Şimdi de aynısı oluyor. Ahmet Türk’ün yerine kayyum atanmasına Arınç itiraz
edince, resmi sözcü ona karşı çıkıyor.
Arınç da üst perdeden yanıt veriyor. Parti sözcüsüne “Boyundan büyük işlere karışma, sana yazık olur” diyor.
AKP İstanbul’da ikinci kez seçim kaybedince, normalleşme yönünde kimi sembolik adımların atılacağına dair açıklamalar geldi parti sözcülerinden. Kurulacak komisyonlardan söz edildi. Kimi yorumcular partili cumhurbaşkanlığının değişebileceğinden söz ettiler. Ama şimdi bunların hepsi rafa kalkmış gözüküyor. AKP’nin güç kaybetmesinde bence önemli etkenlerden biri de şu: Partinin üst düzeyini temsil edenler bile Erdoğan’ın aklından ne geçtiğini tam olarak bilemiyorlar. Liderin dedikleri dışında ve Saray bürokrasisi dışında parti iradesi
anlaşılır ya da öngörülür değil.
edince, resmi sözcü ona karşı çıkıyor.
Arınç da üst perdeden yanıt veriyor. Parti sözcüsüne “Boyundan büyük işlere karışma, sana yazık olur” diyor.
AKP İstanbul’da ikinci kez seçim kaybedince, normalleşme yönünde kimi sembolik adımların atılacağına dair açıklamalar geldi parti sözcülerinden. Kurulacak komisyonlardan söz edildi. Kimi yorumcular partili cumhurbaşkanlığının değişebileceğinden söz ettiler. Ama şimdi bunların hepsi rafa kalkmış gözüküyor. AKP’nin güç kaybetmesinde bence önemli etkenlerden biri de şu: Partinin üst düzeyini temsil edenler bile Erdoğan’ın aklından ne geçtiğini tam olarak bilemiyorlar. Liderin dedikleri dışında ve Saray bürokrasisi dışında parti iradesi
anlaşılır ya da öngörülür değil.
Bu AKP adına net bir gerileme demek.
‘AKP TOPLUMUN TALEBİNİ KARŞILAYAMIYOR’
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan açısından bu kongre sürecini hem dış ve hem iç siyaset ve partide yaşanan tartışma ve istifaları göz önüne alarak bir değerlendirme yapacak olursanız, Erdoğan’ın, bu kongre sürecinden nasıl çıkacağını düşünüyorsunuz?
AKP’deki gerilemenin iki önemli göstergesi var: Parti İstanbul’da Binali Yıldırım’ı aday göstererek çıkartabileceği en yüksek profilli adayı çıkardı.
Ve Yıldırım, seçim öncesi çoğu kişinin adını duymadığı İmamoğlu karşısında iki kez kaybetti.
Yeni sistemin bir özelliği, güçsüz bakanlardan oluşan bir kabine olması. Seçilmemiş kişiler bakanlık koltuğunda. Bazılarının parti teşkilatıyla ilişkileri
hiç yok, ya da çok az var. Bekir Pakdemirli’nin İzmir’deki orman yangınları sırasındaki açıklamalarını hatırlayın.
Güçlü, kamuoyunu ikna kapasitesi olan bir figür değil. Kulislere yansıyan iki duyum var önümüzdeki sürece dair: Birincisi partili cumhurbaşkanlığı devam edecek. Erdoğan mevcut durumu bu anlamda revize etmenin geri adım atmak olacağını düşünüyor olmalı. O nedenle bu şekilde devam edecek.
İkincisi, cumhurbaşkanı yardımcısı sayısının artacağı öngörülüyor.
Bu da bize şunu söylüyor: Mevcut iktidarın AKP’deki gerilemeyi tersine çevirecek
bir formülü yok. Çözüm niyetine yapacakları Saray bürokrasisini güçlendirmekten ibaret. Bunun çözüm olmayacağı açık. Tam da bu nedenle kimi yorumcular
artık Erdoğan sonrası dönemden söz etmeye başladılar. AKP’nin Türkiye toplumunun taleplerine yanıt veremediği bir süredir görülüyor.
AKP artık toplumun ne ekonomik istikrar, ne de öngürülebilirlik talebini karşılayabilir durumda. Ama bununla birlikte artık kendi kurdukları ve otoriterliği bile aşmış sistemlerini sürdürme kapasitesini yitiriyorlar.
bir formülü yok. Çözüm niyetine yapacakları Saray bürokrasisini güçlendirmekten ibaret. Bunun çözüm olmayacağı açık. Tam da bu nedenle kimi yorumcular
artık Erdoğan sonrası dönemden söz etmeye başladılar. AKP’nin Türkiye toplumunun taleplerine yanıt veremediği bir süredir görülüyor.
AKP artık toplumun ne ekonomik istikrar, ne de öngürülebilirlik talebini karşılayabilir durumda. Ama bununla birlikte artık kendi kurdukları ve otoriterliği bile aşmış sistemlerini sürdürme kapasitesini yitiriyorlar.
AKP sistemin sürmesini sağlayacak kadroları bir parti olarak içinde barındırmıyor. Görülen o ki, kongre de bu gidişatı değiştirmeyecek.
***
Cargill de Direniş sürüyor
Cargill de Direniş sürüyor
SENDİKALAŞTIKLARI için işten atılan, Amerikalı gıda tekeli Cargill işçilerinin direnişleri sürüyor. İstanbul’da bulunan Cargill Genel Merkezi önünde yatıp kalkan işçilere CHP Milletvekili Mahmut Tanal’dan da destek geldi. Tanal bir geceyi işçilerle birlikte geçirdi.
Tekgıda-İş’e üye oldukları için işten atılan Cargill işçileri 515 gündür sendikalı olarak işe dönmek için direniyor. Cargill işçileri son 26 gündür ise direnişlerini Cargill’in İstanbul’daki genel merkezi önünde sürdürüyor. Cargill işçilerine destek veren CHP İstanbul Milletvekili Avukat Mahmut Tanal da önceki geceyi Ataşehir’deki Cargill Genel Merkezi önündeki direniş alanında işlerini geri isteyen emekçilerle birlikte geçirdi. Tanal, Cargill işçileriyle dayanışma çağrısında bulundu. (İSTANBUL)
ÖMER TURAN KİMDİR?
ÖMER TURAN KİMDİR?
DOÇ. Dr. Ömer Turan İstanbul Bilgi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi. Turan’ın derlediği 1968: İsyan, Devrim, Özgürlük başlıklı
kitap geçtiğimiz ay Tarih Vakfı Yurt Yayınları’ndan çıktı. Dr. Turan 2019-2020 akademik yılında İsveç Enstitüsü araştırmacısı olarak, Lund Üniversitesi
Ortadoğu Çalışmaları Merkezinde çalışmalarına devam ediyor.
***
