TEK KURUŞ ÖDEMEDEN DIŞ BANKIN SAHİBİ OLMAK..,
DOĞAN-ÇUKUROVA SAVAŞI TAM GAZ .,
.
Akşam Gazetesi'nin yazı dizisi: "Aydın Doğan nereye koşuyor?"
TEK KURUŞ ÖDEMEDEN BANKA ALAN ADAM
AYDIN Doğan, Hürriyet, Milliyet, Vatan, Posta, Radikal, Kanal D, Star TV ve
CNNTÜRK gibi Türkiye’de medyanın çoğunluğuna sahip bir patron. Neden Aydın
Doğan’ın kariyeri rakip gazete durumundaki AKŞAM’a yazı dizisi oldu?
Cevabı basit. Aydın Doğan bugüne kadar kendi gazete ve TV’lerinde hep kendi
istediği yönleriyle haber oldu. Mesela bir üniversiteden fahri doktora unvanı
aldığında, gazetelerine en güzel fotoğraflarıyla sürmanşet oluyor. TV’leri bütün
bültenlerde Doğan’ın başarılarını anlatıyor. İş o kadar çığırından çıktı ki,
böbrek vakfından şilt alsa CNNTÜRK canlı yayın yapıp, gazeteleri yarım sayfa
yayınlar hale geldi. Bu bir anlamda geri kalmış ülke diktatörlerinin medyayı
kullanarak kendi reklamlarını yapması gibi oldu. Oysa madalyonun bir de öteki
yüzü var. AKŞAM, medyanın da temizlenmesi, özeleştiri yapması için Doğan Grubu
gazete ve TV’lerin yazamadıkları için bu yazı dizisini başlatıyor.
DÜNKÜ Hürriyet’te bir haber vardı. Aydın Doğan, saygın bir işadamı olduğunu
anlatmak için Türkiye Gazete Sahipleri Birliği Başkanı ve Dünya Yayıncılar
Birliği Başkan Yardımcısı olduğunu söylüyordu. Bu da mı reklam, bunlar da mı
önemsiz?
Bu kuruluşlar için önemsiz demek doğru olmaz. Fakat, Türkiye’de Aydın Doğan’ın medya hakimiyeti ortada. 2008’in ilk 5 ay sonuçlarına göre Doğan Grubu medya ilan pazarında yüzde 44.7 paya sahip. Bu da yıllık 2 milyar dolar civarı bir reklam geliri demek. Basına bu kadar hakim olan bir patronun gazete sahiplerinin liderliğine soyunması da normal. İş adamları içinde Aydın Doğan’ı fazla ciddiye alan yok. Yani bir anlamda bu kadar gazete ve TV’si varken basındakiler içinde bile “Aman biz bulaşmayalım” diyenler çoğunlukta. O da kendi kendine bu işleri yürüterek, Hürriyet’in patronu olarak elde edemeyeceği uluslarararası itibarı kazanmak istiyor. Durum dünyada da üç aşağı beş yukarı böyle olduğu için, Türkiye’deki kartelin temsilcisi olarak yılda bir iki kez kongrelere katılıp, yayıncılık alanındaki görgüsünü, bilgisini artırmaya çalışıyor.
YANİ başta Hürriyet, Doğan Grubu medyasındaki Aydın Doğan haberlerine daha
dikkatli mi bakmak lazım. Bunların tamamının reklam amaçlı olduğunu söylemek biraz insafsızlık olmaz mı?..
Aydın Doğan’ın memleketi Bayburt’ta yaptığı bir açılış Hürriyet’e, Milliyet’e
sayfa sayfa haber oluyorsa, TV’lerinde uzun uzun yayınlanıyorsa bunun başka bir izahı olamaz. Hatırlayın, eskiden Irak devlet televizyonunda sabah-akşam
Saddam’ın icraatlarını ve cesaretini anlatan yapımlar vardı. Ne farkı var?
PEKİ Aydın Doğan’ın çıkışı nasıl başladı. Biliyoruz ki otomobil başbayiliği
yaparken hızlı bir yükseliş elde etti. Milliyet’i satın alarak medyaya girdi. Ya
sonrası?
Evet Abdi İpekçi’nin öldürülmesi sonrası Milliyet’in sahibi Karacan Ailesi,
medyadan soğudu. 1981 yılında Milliyet Yayın adı ile Doğan Grubu’nun basın
macerası başladı. Sonrasını herkes biliyor. Hürriyet Grubu, dergiler, televizyon
sektörü, Kanal D ve diğerleriyle gelen hızlı büyüme.
SADECE medyada mı büyüdü?... Aynı dönem başka sektörlere de girmedi mi?..
Girmez mi?.. 1990’lar hatta 2000’lerin başına kadar medya hiç de kârlı bir
sektör değildi. İlan gelirleri çok düşük, Türkiye ekonomisi küçük olduğu için
bir işadamının sadece medya ile ayakta durması imkansız gibiydi. Bu nedenle
Doğan da başka sektörlere göz kırptı. İşte bu yazı dizisinde Aydın Doğan’ın
hiçbir değer üretmeden, tek bir marka yaratmadan nasıl başkalarının şirketlerini
ele geçirip hızla yükseldiğini anlatacağız...
Tek kuruş ödemeden Dışbank’ın sahibi oldu
Aydın Doğan’ın banka sahibi oluşunun öyle bir hikâyesi var ki dünyada örneği
yoktur. İş Bankası’nın satışa çıkardığı Dışbank’ı, Frankfurt İş Bankası’ndan
gelen ballı krediyle satın aldı, cebinden hiç para çıkmadan banka sahibi oldu
Kemal Derviş, kamu bankalarını (Ziraat ve Halk) rehabilite etsin diye bula bula
Aydın Doğan’ın holdingdeki sağ kolu Vural Akışık’ı buldu. Akışık, devlette tatlı
tatlı rehabilitasyon yaptıktan sonra, Aydın Doğan’ın bankası Dışbank’ın başına
geçti
1990’lı yılların sonunda medyada iyice büyüyen Aydın Doğan, Ankara
bürokrasisinin kurtlarını da yavaş yavaş saflarına çekmeye başlamıştı. Kimi
devletteki işlerini bırakıp Doğan’ın kurmayı oluyor, kimileri devlet içinde
kalıp Aydın Bey’e yol gösteriyordu. “Devletin deniz yemeyenin keriz olduğu”
yıllarda öyle akılalmaz işlere girişti ki bugün bile “tokatçılık dersi” olarak
okutulacak cinsten. Mesela Ankara bürokrasisini çok iyi bilen Vural Akışık,
Doğan’ın operasyonlarındaki baş aktörlerdendi.
Doğan Holding’de profesyonel yöneticilik yaptı. Yıllarca Aydın Bey’in maaşlı
elemanı olarak görev aldı. Kemal Derviş’in Türkiye’ye gelişiyle düğmeye basıldı.
Çünkü Mesut Yılmaz, Kemal Derviş ve bürokrasideki kilit adamları Aydın Doğan’ın medya desteğiyle operasyonlara başlayacaktı. Hürriyet ve Milliyet, Kemal Derviş’in poster gibi resimlerini basıp yıldızını parlatıyor, Derviş de ufak
ufak Ankara’da iş bitiriyordu. 4 Nisan 2001’de Derviş ilginç bir atama yaptı.
Ziraat ve Halk Bankası’nı birlikte yönetmek ve rehabilite etmek için kurulan
Kamu Bankaları Ortak Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine memlekette başka akıllı adam yokmuş gibi Vural Akışık’ı atadı. Kim bu Akışık, Doğan Holding’de Aydın Bey’in sağ kolu, yüksek maaşlı akil adamı. Kediye ciğer emanet etmekten daha feci bir durum.
Devlet bankalarının en hortumlandığı dönemde, en büyük medya gurubunun yöneticisi kamu bankalarının başına çörekleniyor. Gerisini tahmin edin...
Bu kadarla kalsa iyi. Aynı dönemde Fon’a devredilen bankaların ortak
yönetim kurulu başkanlığını Tevfik Altınok yürütüyordu. O dönemde Demirbank’a da el konduğu için Demirbank’ın fiilen başında Altınok vardı. Bu ikilinin yolu
Hollanda’da da kurulu Demir-Halkbank’ın Fon’a devri ile kesişmiş oldu.
Demir-Halkbank’ın yüzde 70’i Fon’da geri kalanı Halkbank’taydı... Bu bankayı da
sakın öyle tek şubeli bir tabela bankası filan zannetmeyin. 2 milyar doları aşan
aktif büyüklüğü ile o zaman Türkiye’deki birçok bankadan değerli bir bankaydı.
Vural Akışık ile Tevfik Altınok yönetimindeki ortaklık, sadece bir ay sonra
şöyle bir açıklama yaptı: Demir-Halkbank NV.’nin yüzde 70 oranındaki hissesiyle, Demir Kazakistan, Demir Kırgız International, Demir Bulgaria’ya Halit
Cıngıllıoğlu (Demirbank’ın sahibi) ve Aydın Doğan tarafından 95 milyon dolar
teklif verildi. Hisse devir görüşmelerine başlanması için bu teklif yeterli
görülmekle birlikte (Onayı veren Tevfik Altınok), diğer ortakların yani Halk
Bankası’nın (Başında Aydın Doğan’ın maaşlı adamı Vural Akışık var) ön alım
hakları bulunması nedeniyle hisse devir görüşmelerine söz konusu ortakların ön
alım hakkını kullanmaması halinde (kullanıp kullanmama kararı da aslında Vural
Bey’de) başlanacaktır. Peki bundan sonra ne oldu dersiniz... Akışık, Halkbank
genel müdürlüğüne getirdiği Emel Çabukoğlu’na “Halk Bankası olarak ön alım
hakkınızı kullanmayın” talimatını verdi. Karar Altınok’a bildirildi. Altınok da
hemen satış için talimat verdi ve onay için BDDK’ya yollayarak görevini
tamamladı. Böylece koca banka 95 milyon dolara Doğan-Cıngıllıoğlu’nun oldu.
6 YIL SONRA ÖDEMELİ KREDİ
Bitmedi, sistemi öyle güzel kurdular ki, operasyonun tamamlanmasının ardından Altınok, 31 Aralık 2001’de görevden ayrıldı. Ve sadece 9 gün sonra Doğan Holding’de hiper maaşla işe başladı. Akışık ise, biraz daha kamuda kalıp,
hortumlanacak banka var mı diye bakındı. Nisan 2002’de istifa edip Doğan’ın
yanına geri döndü. Eski dostlar Doğan Holding’in binasında bir araya
geldiklerinde Demir- Halkbank’ı da devletten alıp Aydın Bey’e sunmuş oldular.
Aynı Vural Akışık, daha sonra Dışbank’ın yönetim kurulu başkanlığına oturup,
Hollanda Dışbank’ı Demir-Halkbank’a sattı. Sonra da Özelleştirme İdaresi’ne
devredilen kalan yüzde 30’u alıp işlemi tamamladı.
Yine bu dönemde Doğan Grubu’nun kurt yöneticisi Vural Akışık’ın öyle bir
operasyonu var ki, Türk finans tarihine geçecek cinsten... Patronu Aydın Doğan,
cebinden bir kuruş para koymadan Dışbank’ın sahibi oldu. Kendi şirketleri
arasında yaptığı para transferleri ile tanınan Aydın Doğan’ın, İş Bankası ile de
arası hep iyi oldu. Dışbank’ı alma sürecindeki manevrası şöyleydi: İş Bankası
zor duruma düşen ve alacaklısı olduğu Lapis’ten Dışbank’ı geri aldı. O dönemde
zarardaki bir bankayı elde tutmak pek akıl kârı değildi. Hemen Dışbank’ı satışa
çıkardı. Bankaya Doğan talip oldu. Bunun üzerine o zamanki İş Bankası yönetimi Aydın Bey’e 20 Kasım 1994’te Frankfurt İş Bankası kanalı ile libor artı 2 faizle 6 yıl sonra ödemeli 7 milyon dolar kredi verir. ardından aynı banka tarafından Doğan’a 7 yıl vadeli, benzer faizli 11 milyon 468 bin Alman Markı daha kredi sağlanır. Böylece Aydın Bey, cebinden bir kuruş çıkarmadan 14 milyon dolar kredi ile ve ödemeye de 6 yıl sonra başlamak kaydı ile Dışbank’ın sahibi olur. Vay be, ne kumpas diyorsanız. Bu kadarla bitmiyor. Aydın Bey bu, bununla yetinir mi?..
İş Bankası’ndan Dışbank’a önce 40 milyon dolar sonra 50 milyon dolar daha
mevduat yatırmasını ister. Bu isteği de tabii ki yerine getirilir...
Bu Vural Akışık’a hiç dokunulmadı!
BİR dönemin baş aktörleri hâlâ Aydın Doğan’ın en yakınındaki isimler... Doğan’ın yanından Kamu Bankaları Ortak Yönetim Kurulu Başkanlığı’na geçip, Dışbank’ı patronu için alan Vural Akışık, sonra hemen Doğan Holding’e geri döndü. Dışbank Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı. Sonra Petrol Ofisi’nı satın alma sürecini yönetti. Şu an Doğan Holding’de Aydın Doğan ve kızlarından sonra imza yetkisi olan en etkin isim. Petrol Ofisi’nin de yönetim kurulu başkanı. Ve ne hikmetse topu topu 6-7 yıl mazisi olan bu işlerden bir türlü yargılanamıyor...
Demir-Halk işinde suçu Ecevit’e atmışlardı
2001’de operasyonla Vural Akışık-Selçuk Demiralp ikilisini kamuda görevlendirip
Hollanda’da bulunan Demir-Halkbank’ı bir ayda oldu bittiyle satın alan Doğan
Grubu, “O iş Ecevit Hükümeti’nin onayı ile” oldu diye savunma yapmıştı. Bu da
büyük bir yalan...
DIŞBANK’ı İş Bankası’ndan yine İş Bankası’nın kredisiyle alan Doğan Grubu,
sadece 287 milyon dolar öz sermayesi olan bu bankadan kendi
şirketi POAŞ’a tek kalemde 200 milyon dolar kredi açtı. (Bu mevzuya yazı
dizimizin POAŞ bölümünde ayrıca değineceğiz) Aydın Doğan bununla
da kalmayıp, Demir-Halkbank’ın kamuya geçmesi gereken hisselerini de (Yüzde 30)
Vural Akışık’ın manevrasıyla kendi kucağına aldı. Olay 2003’te
o dönem Turgay Ciner’in elinde bulunan Sabah gazetesine haber olunca Aydın
Doğan, Vural Akışık’ı kurtarmak için bir açıklama yapmıştı.
(Nasıl yapmasın, kamu bankalarının başında holdinginden ayrılıp devlet
memurluğuna geçen Vural Bey vardı) Aydın Doğan, Hürriyet’e koydurduğu
bir haberle Demir-Halkbank’taki, yüzde 30’luk Halkbank (Kamu) payının opsiyon
kullanmama hakkının Vural Akışık değil, hükümet tarafından
yapıldığını yazdı. Yani bir anlamda kararı Ecevit vermiş demeye getirdi. Oysa o
dönemde bu işlerin gizli gizli Mesut Yılmaz-Kemal Derviş
ikilisi tarafından yürütüldüğünü herkes biliyordu. Hatta Ecevit’in o dönem sağ
kolu durumundaki şimdinin DSP İzmir Milletvekili Recai Birgün,
Ecevit’e oldu bittiyle imzalatılan belgeleri AKŞAM’a anlamıştı. Fakat
Demir-Halkbank satışındaki engeli kaldıranın bizzat Vural Akışık olduğu
Yüksek Denetleme Kurulu raporuna bile girdi.
Pamukbank gerçekleri (Bir bankanın gasp öyküsü)
1 - Çukurova hortum için değil bankasını krizden kurtarmak için borçlanmıştı
Çukurova Holding şirketleri 2000’li yıllarda Türkiye’nin yaşamakta olduğu
krizlerden Pamukbank’ı koruyabilmek için elini taşın altına koymuştu. Birçok
şirketini satarken yeni kredi almadan kendi bankalarından aldıkları kredilerin
faizlerini artırdı... Sermaye açığı iddiaları doğru değil
Pamukbank 1955 yılında Çukurova Bölgesi’nde pamuk üreticilerine hizmet etmek amacıyla kuruldu. 1973 yılından sonra da Çukurova Holding bünyesine katıldı.
Daha sonraki süreçte de Türkiye’nin en büyük 5 bankasından birisi haline geldi.
2002 yılının ilk yarısı itibarıyla Pamukbank’ın yüzde 8 pazar payı bulunuyordu.
Eylül 2001 itibarıyla da bankanın 6.1 milyar dolarlık aktif toplamı vardı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 18 Haziran 2002 tarihinde aldığı bir kararla Pamukbank’ın ortaklık hakları ile yönetim ve denetimini 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 3 ve 4 numaralı fıkralarına dayanarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) devretti. Bu arada Pamukbank’ın o tarihte yine Çukurova Holding bünyesinde bulunan Yapı ve Kredi Bankası’na devri ile ilgili birleşme başvurusu da “sunulan plan ve fizibilite raporlarının uygulanabilir olmadığı” gerekçesiyle, aynı karar ile reddedildi.
İŞLEMLER HUKUKA AYKIRI
Pamukbank’ın devrindeki yasal dayanaklara bakıldığında bankanın
yükümlülüklerinin toplam değerinin varlıklarının toplam değerini aştığı ve
faaliyetine devamının mevduat sahiplerinin hakları, mali sistemin güven ve
istikrarı bakımından tehlike arz ettiği gerekçesi ile kaynaklarının bankanın
emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek biçimde doğrudan veya dolaylı
olarak ortaklarının lehine kullandırdığı gerekçeleri ön plana çıkmaktadır.
Bankalar Kanunu’na dayanarak yapılan bu işlemler aslında hukuka uygundeğildir. Çünkü;
1-YAPI KREDİ FİİLEN DEVREDİLMİŞ OLDU
BDDK’nın açıklamasına göre Pamukbank, TMSF’ye devredildiği için yüzde 10’un
üzerinde paya sahip ortakları, bankacılık yapmak için aranan nitelikleri
kaybetmiştir. Dolayısıyla bu kişilerin Yapı Kredi Bankası’ndaki ortaklık
haklarını da bizzat kullanmaları artık mümkün değildir.Aynı nedenle Mehmet Emin Karamehmet ve Osman Berkmen, Yapı Kredi Bankası’ndaki yönetim görevlerinden alınarak yerlerine TMSF tarafından atama yapılmıştır.
Yapı Kredi Bankası’nın sermayesinin yeterli olduğu ve hiçbir sorun taşımadığı
bizzat BDDK tarafından ilan edilmesine karşılık Pamukbank ile ilgili karar
sonucu Yapı Kredi Bankası’nın yönetim ve denetimi de fiilen TMSF’ye devredilmiş gibidir.
2-DEDİKODUYA RAĞMEN DAYANDI
1993 yılını izleyen dönemde Pamukbank, hissedarlarına doğrudan veya dolaylı fon (kaynak) aktarımı niteliğinde veya boyutunda yeni bir kredi kullandırmamıştır. 1994 krizine çok likit bir biçimde giren banka bu dönemde özel amaçlı konkordato dedikodusu nedeniyle yoğun mevduat çekilişini de kendi kaynaklarından karşılayabildi.
3-GRUP KREDİLERİ HİPER FAİZLERLE ARTTI
SIKÇA tekrarlanan krizler o tarihte tüm kuruluşlar gibi Pamukbank’ı da olumsuz
etkiledi. Pamukbank da her türlü tedbire karşın bu gelişmeden nasibini aldı.
Sonuçta bankanın maliyet yükünün mali yapısına olumsuz etkisini önlemek
amacıyla, sermayedar Çukurova Grubu şirketleri kredilerine yürütülen yüksek
oranlı faizlerle ellerini taşın altına koymuşlardır. Kriz öncesinde banka
aktifinde yüzde 19 civarında bir paya sahip olan grup kredileri iyi niyetli ve
sorumluluk bilincini yansıtan bu faiz politikası sonucunda yeni kredi
kullanmadan yüzde 40’lar seviyesine yükseldi. 2001 yılı sonu itibarıyla
sermayedar firmalar üzerinde toplanan krediler, yaklaşık olarak 500 milyon
doları ana para ve 2 milyar doları faiz reeskontu niteliğinde olmak üzere toplam
2,5 milyar dolar düzeyindeydi. Daha doğrusu bankanın kaynak sorununu çözebilmek için grup şirketlerinin bankaya borcunu kredi almadan artırdı.
4-KAYNAK İÇİN ŞİRKETLER SATILDI
BankalarIn kaynak ihtiyaçlarını karşılayabilmek için Çukurova Holding o dönemde elindeki önemli iştirak ve varlıklarını da elden çıkarmıştı. Türk Henkel-Turyağ hisseleri, Robert Bosch hisseleri, Oyak Renault hisseleri, Çanakkale Çimento’nun tamamı, Yapı Kredi hisselerinin yüzde 10’u (halka arz yoluyla), İnterbank’ın tamamı satılarak o dönemde Pamukbank ve Yapı Kredi Bankası’na 1 milyar doları bulan ödeme yapıldı. Ayrıca 2000 yılında New York Borsası’na kote olan Turkcell hisseleri ile yarısı kredi ödemesi, yarısı da sermaye olarak Pamukbank’a 330 milyon dolar kaynak konuldu. 330 milyon dolar da Yapı Kredi Bankası’na ödendi.
5-YAPI KREDİ HİSSELERİ REHNEDİLDİ
KASIM 2000 tarihinde de Yapı Kredi Bankası hisselerinin yüzde 40.5’i Grup kredi
borçlarının teminatı olarak Pamukbank’a rehnedildi. Ayrıca borçlarının tamamını
karşılayacak şekilde Çukurova Holding kefaleti alındı. Tüm bu destek ve
gelişmeler sonucunda Pamukbank’ın sermaye yeterlilik rasyosu yasal asgari
düzeyin üzerine çıkarıldı ve bu durum 2000 yılında kamu otoritesi tarafından da
teyit edildi.
6-GARANTİ BANKASI GİBİ OLABİLİRDİ
Pamukbank ile Yapı Kredi’nin birleştirilmesine BDDK izin vermedi ve iki ay sonra
Pamukbank’a el koydu. Halbuki, aynı durumda olan Doğuş Grubu, Osmanlı Bankası ve Garanti Bankası'nı birleştirmiş ve pek çok vergi avantajı elde ederek krizi atlatmıştı. Bugün Garanti Bankası’nın ulaştığı muazzam değer ve başarı örneği o tarihte Mehmet Emin Karamehmet’ten esirgendi. O dönemde bu derece büyük aktif yapısı olan iki bankanın birleştirilmesinin sağlayacağı yıllık 300 milyon dolarlık kaynak önemliydi ve bu önem görmezlikten gelindi. Pamukbank'a, hortumlandığı için el konulması bir senaryodan başka bir şey değildi. Yargı engellemeseydi bu banka yok pahasına satılacaktı.
7-DEVLET, FİSKOBİRLİK’İ BORCUNU ÖDEMİYORDU
EĞER Pamukbank Fon’a devredilmeseydi ve Yapı Kredi ile birleşseydi, aktif
büyüklüğü yüzde 33’lük bir banka ortaya çıkacaktı. Başka bir anlatımla, Yapı
Kredi bu ülkenin en büyük özel bankası olacaktı. Fiskobirlik’in Yapı Kredi ve
Pamukbank’a 1989 yılından kalma 1.5 katrilyon Türk Lirası (yaklaşık 1 milyar
dolar) borcu vardı. Ama işbirlikçi Faik Öztrak bu borcu ödemek yerine
Pamukbank’a el koydu. 2000-2002 döneminde Çukurova Grubu’na ait varlıkların toplam değeri 18 milyar dolardı. Bu da grup borçlarının yaklaşık 3-4 katıydı.
8-YANLIŞ HESAP YAPILDI
Tüm bu bilgi ve gerçekler, Pamukbank’ın kesinlikle problemli bir banka
olmadığını ortaya koyuyor. Devir kararında Pamukbank’ın taahhütlerini vadesinde karşılayamaması gibi bir gerekçe bulunmuyor. Bunun dışında devir kararında sıralanan tedbirlerin alınmaması, yükümlülüklerinin değerinin varlıklarının değerini aşması (sermaye açığı) ve faaliyetine devamının mevduat sahiplerinin hakları ve mali sistemin güven ve istikrarı için tehlike arzettiği gerekçeleri gerçeği yansıtmıyor. Pamukbank’ta sermaye ya da özkaynak açığı kesinlikle bulunmamaktadır. Bu, sadece BDDK’nın hatalı hesaplaması ve dolayısıyla dayanaksız iddiasıdır.
9- İŞBİRLİKÇİ BDDK PAMUKBANK’I CEZALANDIRDI
Bankaya el konulduğunda Çukurova şirketlerine verilen kredilerin batık
kredilerinin toplama oranı yüzde 69 tespitini BDDK yapmıştı. O dönemi
Türkiye’sini hatırlayın. Mesut Yılmaz, Derviş ve Akçakoca ile bir olup banka
operasyonları yapıyordu. Grubun şirketlerine ait borçlarını batık olarak kabul
ederseniz, batık kredilere de karşılık ayırırsanız, bu tespiti yapabilirsiniz.
Nitekim Pamukbank’ta böyle yapıldı.“İyi de bu kadar çok krediyi kendi
şirketlerine kullandırması yasalara uygun mu?” diye sorulabilir. Geçmişte grup
şirketlerine kullandırılan kredilerin toplam kredilere, varlıklara oranı
konusunda boşluklar olduğunu biliyoruz. Ancak Çukurova Grubu, 1993’ten sonra 9 yıl Pamukbank’tan grup şirketlerine kredi çekmedi.
10-LİKİDİTE SIKINTISI İLE İLGİLİ ORTADA TEK BİR RAPOR YOK
BDDK’nIn özellikle hortumculuk maddesi kapsamında bu bankayı değerlendirmiş olmasının nasıl yanlış olduğu zaman içinde ortaya çıktı. Varlıkların kriz nedeniyle değerinin ne kadar düşmüş olduğu ve yakın bir gelecekte bu varlıkların nasıl değerlendiği görüldü. Yapı Kredi, Turkcell basit örnekler. Ve Çukurova’nın verdiği teminatların yükümlülükleri karşıladığı birkaç yıl içinde ortaya çıktı ama banka ve bağlantılı pek çok şirket başkalarına satıldı. Pamukbank’ın likidite sıkıntısı olduğuna dair tek bir resmi rapor yok. Buna rağmen bu tespit yapılarak el konma gerekçesi yapıldı.
11-YAPI KREDİ’NİN EL DEĞİŞTİRMESİ İSTENİYORDU
PEKİ bunlara rağmen Mehmet Emin Karamehmet hakkında niçin hortumculuk maddesinin işletildiği sorulabilir. Bu sorunun da cevabı çok basit. Yapı Kredi’nin de el değiştirmesi isteniyordu. En azından onda kalmamalıydı. Nitekim hortumculuk (tek kuruş cebine koyduğuna yönelik tespit olmamasına, bankasından 1994 yılından beri şirketlerine tek kuruş kredi almamasına rağmen, tam aksine bankanın mali yapısı düzenlemesi için elindeki varlıkları satması veya teminat vermesine rağmen bankasını boşaltan kişi muamelesi görmesi gerekiyordu. Bu sayede yapı Kredi’yi (kanuna göre) yönetemez sıfatı kazanacaktı. Böylece grubun diğer şirketlerine de el konulabilecekti.
POAŞ’ın % 51’ini borçlanıp borcu yine POAŞ’a ödettiler
Dışbank’ı cebinden tek kuruş ödemeden satın alan Aydın Doğan, o dönemin
siyasileriyle işbirliği yapıp aynı yöntemle Petrol Ofisi’nin de (POAŞ) sahibi
oldu
Borçlarını satın aldıkları şirkete ödeten Doğan Grubu, bununla da yetinmedi.
Halka arzı gereken yüzde 25.8’lik POAŞ hissesini de blok halde İş-Doğan’a sattı
Aydın Doğan, Petrol Ofisi’ni satın alırken, o dönem yine kendisine ait olan
Dışbank’ın kaynaklarını sürekli olarak yasal limitlerin üzerinde kullanmıştı.
Olay, 2002’de Petrol Ofisi ile İş-Doğan’ın birleştirilme girişimi sırasında
kamuoyuna yansıdı. Üzerinden 6 yıla yakın zaman geçmesine karşın hiçbir savcı
harekete geçmedi. Buna karşın Hürriyet başta, Doğan Grubu gazetelerin ‘hortumcu’ dediği banka patronları bu kadar hoyratça kaynak kullanımı yapmamıştı. O dönemdeki birleşme operasyonuyla açıklanan bilanço bilgilerine göre Aydın Doğan, Dışbank’ın özkaynaklarını kendi şirketlerine aktardı... İş-Doğan Ortaklığı, Petrol Ofisi’ni satın alırken kamuyu defalarca zarara uğratmış, son olarak da borçlarını ödeyemediğini söyleyerek, 271 trilyon liralık kamu alacağının ertelenmesini istemişti. Doğan Grubu’nun borcu, yine kamuyu zarara uğratan bir yolla 2007 yılına kadar ertelenmişti. O dönemde POAŞ, Hürriyet ve Milliyet’te Doğan Grubu’nun ‘borç ötelemesinde 90 milyon dolar ek teminat verdik’ açıklamasıyla kamuoyunu kandırmaya çalışmıştı. Çünkü İş-Doğan Ortaklığı, Özelleştirme İdaresi’ne hisse senetlerini usulsüz teminat olarak göstermişti. 90 milyon dolarlık teminat ise 2007 yılına yayılan borcun faizinin teminatıydı.
Özelleştirmeyi baştan sona mercek altına alan TBMM Yolsuzlukları Araştırma
Komisyonu, POAŞ raporunda, davaya konu olan usulsüzlüğü anlatmıştı. Raporda Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK), birleşme şartına dikkat çekiliyor. SPK, İş-Doğan A.Ş’den, teminatsız kalabilecek alacaklar için her tür ve miktarda
teminatın derhal yerine getirileceği sözünü istiyor. Yeterli teminat
sağlayacakları garantisiyle POAŞ ile birleşip, borçlarını POAŞ’ın kârına
yükleyen İş-Doğan A.Ş, daha sonra verdiği sözü tutmuyor. Özelleştirme İdaresi,
bunun üzerine İş- Doğan’a dava açmıştı. Ama dava sürerken, nasıl olduysa
borçların vadeye yayılmasına karar verilmişti. İş-Doğan ortaklığı, Özelleştirme
İdaresi’nin itirazına rağmen Doğan Cansızlar’ın yönetimindeki SPK’nın ‘olur’u
ile Petrol Ofisi ile birleşmiş, devletin alacağı tehlikeye düştüğü için de
İdare, birleşmeye karşı dava açmıştı. Petrol Ofisi ihalesine İş Bankası ile
ortak giren Doğan Grubu’nun, o dönem doların yükseldiği bir konjonktürde 1.2
milyar doları nasıl ödeyeceği merak konusu olmuştu. Çünkü bu parayı karşılayacak güçleri yoktu. Ancak plan kısa sürede anlaşıldı. İş-Doğan, POAŞ’ın yüzde 51’ini borçlanarak alıp, bu borcu yine POAŞ’ın üzerine yıktı. Yani ceplerinden tek kuruş çıkmadan, satın aldıkları şirkete borçlarını ödetmeye başladılar. Daha sonra halka arz edilmesi gereken yüzde 25.8’lik POAŞ hissesi de blok halde İş-Doğan’a satıldı. Üstelik teminat mektubu almadan ve 3 yıl vade ile. Ancak Doğan Grubu’nu rahatlatan tüm bu usulsüz yöntemlere rağmen, Aydın Doğan borcunu zamanında ödeyemedi. Özelleştirme Yüksek Kurulu ise şok bir kararla 271.3 trilyon liralık borcu 2007 yılına yaydı.
Şirketlerine yasal limitin 4 katı kredi aktarmıştı
2002’de düzenlenen Bankalar Kanunu’na göre bankalar kendi grup şirketlerine
özkaynaklarının yüzde 25’inin üzerinde kredi veremiyordu. TMSF, geçmişte
bankaların pek çoğuna Bankalar Kanunu’nun 14. maddesinin 4’üncü bendini gerekçe göstererek el koymuştu. Bu madde, bankalara mevduatı tehlikeye düşürecek nitelikle kendi şirketlerine kaynak aktarmayı yasaklıyor. Kaynak aktaran bankalara ise el konulmasına yol açıyor. SPK’nın isteği üzerine 26 Aralık 2002 tarihinde Milliyet Gazetesi’nde yayınlanan birleşme bilgileri dikkate
alındığında, Doğan Grubu, Dışbank ve Dışbank’a ait yurtdışı bankalardan
kullandığı kredi limiti yüzde 25 yasal sınırın çok üzerinde gerçekleşti. Ve bu
oranın artmaya devam ettiği anlaşıldı. Dışbank’ın son açıklanan bilançosuna göre (Eylül 2002/9 aylık) 444 trilyon lira (265 milyon dolar) özkaynağı olan Dışbank, doğrudan ve dolaylı yollardan İş-Doğan şirketine 164 trilyon lira (98 milyon dolar) kredi verdi.
KREDİ ORANI YÜZDE 81
Buna göre Dışbank, yasal limitin çok üzerinde özkaynağı, yüzde 36 oranında bir
krediyi grup şirketine kullandırmış oldu. Ancak kredi 2000 yılında kullanıldığı
ve o dönem bankanın özkaynağının da 72.8 trilyon lira (121 milyon dolar) olduğu dikkate alındığında tablo daha da vahim. O dönem Aydın Doğan’a verilen kredi, toplam özkaynaklarının yüzde 81’ine ulaşıyor. Böylece bankanın özkaynaklarına yönelik aşındırma ciddi noktalara getirildi. 2003 başında yaklaşık 265 milyon dolar özkaynağı olan Dışbank, bu miktarın 198 milyon dolarını kendi patronuna kredi olarak veriyordu...
Derviş durup dururken yasayı yumuşattı
GEÇMİŞTE limit aşımı yaşayan ve banka kaynaklarını kendi grup şirketlerine
kullandırdığı için Fon’a geçen bankalar olmasına rağmen, bu uygulamadan Aydın Doğan’ın bankası için vazgeçildi. Çünkü başta Mesut Yılmaz, Ankara bürokrasisi Aydın Bey’i çok seviyordu. O dönem yasal limitlerin üzerine çıkan bankalara el konulmadı. 2002 yılında BDDK’nın bankalara bakış açısındaki değişime dikkat çekerek şu yorumu yapmak mümkün: Geçmişte bazı limitler vardı ama yüzde 25 limiti dönemin Ekonomi Bakanı Kemal Derviş getirdi. Eğer bu limit getirilmemiş ve yeni bir yumuşama havası yaratılmamış olsaydı pek çok bankanın daha Fon’a alınması gerekiyordu. Ancak BDDK limiti aşan bankalara ‘7 yıl içinde yasal limit altına ineceksiniz’ uyarısı yaptı. Bunun üzerine bankalar gereğini yapmaya başladı. 11 Ocak 2002 tarihinde, Derviş şu açıklamayı yaptı: Geçmişte yüzde 25 sınırı yoktu. Bankalara diyoruz ki bu kredileri 7 yılda temizleyin... Ortağına kredi vermek suç değil ama batık bir ortağa kredi verip bunu canlıymış gibi göstermek suç. Bu bankacılık kriterleri içinde olduysa, suç değil.
Petrol Ofisi spor kulübünü de yıktı
DOĞAN yönetimi Petrol Ofisi’nin başına geçer geçmez, şirketin spor kulübünde
operasyon yaptı. 1954’ten beri Ankara’da Türk futboluna sayısız oyuncu
yetiştiren Petrol Ofisi kulübüne “kapatıyoruz” tebligatı gitti. Ama mahkemede
kaybetti. Bunun üzerine Aydın Doğan, “Kulüp benim” diye dava açtı. Önce kapatmak istediği kulübü sonra gasp etmek istedi. Fakat mahkeme buna da izin vermedi
Hürriyet’ten gaspa cevap yok unutturmak için saldırı var
BAŞTA AKŞAM olmak üzere Yeni Şafak ve Sabah gazetelerinin yazdığı Pamukbank iddiaları, Doğan Grubu gazetelerde bir haftadır satır yer bulmuyor. Çünkü iddianameye giren telefon kayıtlarında Doğan Grubu’nun üst düzey isimlerinden birinin, dönemin BDDK Başkan Yardımcısı’yla konuşma kayıtları da olduğu iddia ediliyor. Kendi gazetelerinde kendi patronları hakkında yazacak değiller. 2001-2002’de Mesut Yılmaz, Kemal Derviş, Hüsamettin Özkan üçlüsünün dönemin bürokratlarına talimatlar vererek Doğan medyasının da desteğiyle bankacılık operasyonları yaptığı ortaya çıktıkça Hürriyet’in neşesi kaçıyor. Bu gerçekleri saklamaya çalışan Hürriyet ve grubun diğer gazeteleri, doğal olarak iddiaları görmezden geliyor. Buna karşın 6 yıldır gizlenen büyük yolsuzlukları ortaya çıkardığı için sürekli AKŞAM’ın sahibine saldırıyor. Çukurova Grubu’nun başka şirketleri hakkında asılsız haberler yazıyor. Maksat, Hürriyet’in yanı sıra Vatan, Milliyet gibi diğer gazetelerle saldırıp AKŞAM’ı susturmak. Bugün Milliyet yazarı Güneri Cıvaoğlu, köşesinde medya etiğinden bahsediyor. İsim vermeden AKŞAM dışındaki gazetelerin bu iddialara pek inanmadığını yazıyor. Pes artık. Bu kadar mı patron şakşakçısı olunur.
AKŞAM yazdı, Yeni Şafak yazdı, Sabah yazdı. Geri kalanlar da zaten sizin gazeteleriniz...
Dışbank patronu için kredi verdi BDDK onayladı
İŞ-Doğan ile POAŞ birleşmesi sırasında, küçük yatırımcılara yasa gereği hisse
senetlerini satın alma çağrısı yapıldı. Bu çağrı üzerine yaklaşık 7 bin 460
yatırımcı 48.8 trilyon nominal değerindeki hisselerini POAŞ’ın hakim
hissedarları İş Bankası ve Doğan Grubu’na sattı. Bu satın alma işlemi için
(hisse başına 6.800 liradan) İş Bankası 100 milyon dolar, Doğan Grubu da 100
milyon dolar olmak üzere 200 milyon dolar ödedi. Doğan Grubu 100 milyon doları Dışbank’tan kredi olarak aldı. Böylece bankanın kendi grubuna verdiği kredilerde limit aşımı 100 milyon dolar daha arttı. Bu durumda Dışbank 265 milyon dolar özkaynağın yüzde 75’i olan 198 milyon doları kendi patronuna vermiş oldu. Limit aşım miktarı da yüzde 220 oranında gerçekleşti. Bankaların attığı her adımı takip eden BDDK’nın ise bu girişime nasıl olup da izin verdiği bugün bile bilinmiyor.
Anahtar Kelime
Turgay Ciner
http://www.haberturk.com/haber/haber/92612-dogan-cukurova-savasi-tam-gaz
..
