enerji koridoru etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
enerji koridoru etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

18 Mayıs 2020 Pazartesi

DOĞU VE BATI ARASINDA BİR KÖPRÜ: TÜRKİYE'NİN ENERJİ POLİTİKASI,

DOĞU VE BATI ARASINDA BİR KÖPRÜ: TÜRKİYE'NİN ENERJİ POLİTİKASI,



Azime Telli *
* Kocaeli Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Doktora Öğrencisi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Üyesi.
ULUSLARARASI GÜVENLİK KONGRESİ - 2013 KOCAELİ..

ÖZET;

Petrol ve doğal gaz üreticileri için stratejik öneme sahip Türkiye de gelecek için bir enerji piyasası olmaya aday. Bu çalışma enerji politikası ile ilgilidir Avrupa'yı Asya ve Orta Doğu'ya bağlamak için bir enerji köprüsü olarak Türkiye.

Türkiye'nin geleceğini etkileyecek temel değişken, Asya ve Asya arasındaki enerjiyi transfer edecek enerji transfer boru hatları Avrupa ülkeleri. Coğrafi ve stratejik konumu nedeniyle Türkiye Avrupa ülkelerinin arzını değiştirmek için önemli bir konum. Bu makalede, enerji koridoru, hub veya merkez olma arasındaki farklar. Türkiye uygular stratejik bir dış politika aracı olarak enerji. 

Bu strateji, enerji geçiş koridoru, Türkiye'yi bir merkez ya da merkez haline getirerek proaktif hale gelebilir.

DOĞU VE BATI ARASINDA BİR KÖPRÜ: TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKASI

Türkiye, gelecekte Türkiye, gelecekte enerji piyasası olmaya da aday bir ülkedir. Bu bilgilerin, enerji kaynaklarının Orta Türkiye’nin enerji şart ele alınacaktır. 
Türkiye’nin geleceğini düzenlemeecek olan temel değişken enerjinin Asya’dan Avrupa ülkelerine transferinde gerekli boru hattı konusundaki tercihidir. 
Türkiye, coğrafi ve stratejik konumu nedeni ile Avrupa ülkelerinin enerji tedarik kaynaklarının çeşitlendirilmesinde önemli bir ülkedir. 

Çalışmada enerji koridoru, enerji üssü ve enerji merkezi kavramları arasındaki fark ortaya konulacaktır. 

Enerji, Türkiye'nin stratejik dış politika araçları arasında yer almaktadır. 
Enerji transit koridoru haline getirmeyi hedefleyen bu stratejinin proaktifleştirilmesi Türkiye’yi enerji üssü ya da merkezi haline getirebilir.

Giriş

Petrol ve doğal gaz üreticileri için stratejik öneme sahip Türkiye de gelecek için bir enerji piyasası olmaya aday. Türkiye bir enerji olarak görülebilir koridor, çünkü Batı Avrupa, Güney arasında doğal bir köprü olduğu için Kuzey ve Kuzey-Doğu Avrasya'da Akdeniz ve hidrokarbon bakımından zengin bölgeler, Kuzey-Doğu Hazar ve Doğu ile Güney-Doğu Orta Doğu. Türkiye'nin geleceğini etkileyecek temel değişken, Asya ve Asya arasındaki enerjiyi transfer edecek 
enerji transfer boru hatları Avrupa ülkeleri. Aslında, dünyanın kanıtlanmış petrolünün% 73'ü ve dünyanın kanıtlanmış petrolünün% 72'si doğal gaz rezervleri Türkiye'nin Federasyon, Hazar ve Orta Doğu ülkeleri tedarikçi olarak.1

Sonuç olarak, Türkiye bir enerji geçiş ülkesi olarak ortaya çıkmıştır, ancak bir enerji merkezi ve hatta bir enerji merkezi olma arzusu. Onun yüzünden coğrafi ve stratejik konumuyla, Türkiye farklı bir konumda Avrupa ülkeleri arzı 2

Türkiye'nin Enerji Profili

Türkiye, çeşitli değişken, stratejik konumlarda bir kavşak noktasındadır ve Orta Doğu üçgeni dahil olmak üzere ekonomik açıdan önemli bölgeler, Orta Asya ve Kafkasya. Türkiye şu anda dünyanın 17. büyük ülkesi ekonomisi ve yaklaşık nüfusu 2010 yılında 73 milyon kişidir. enerji ihtiyaçları hızla artıyor.3

Türkiye'nin son enerji tüketimi son on yılda hızla artmıştır. Türkiye'nin enerji talebi yılda% 8 büyüyor. 4 Dünyanın enerji açısından en büyük bölgeleri ile çevrili  olmasına rağmen, Türkiye enerji fakir bir ülke olarak adlandırılabilir.

Net ithalatçı ve kendisi üreticiler için büyük bir pazar Türkiye'nin önemi gaz ve petrol için büyük bir geçiş sistemi geliştirme yeteneği ve istekliliği, hidrokarbon kaynaklarının Avrupa pazarlarına Türkiye, Ortadoğu, Hazar Bölgesi ve Orta Asya.5

Türkiye'nin transit ülke olarak enerji politikası

Ancak Türkiye ekonomisi yeni hammadde yetiştirmeyi gerektiriyor; sınırlı yerli doğal kaynaklar onu dış kaynaklardan satın alarak talebini karşılamaya zorlar.
Bu nedenle, Türkiye'nin enerji politikasının dış politikası ile doğrudan bağlantıları vardır.6

Türkiye'nin dışarıdan talebinin yoğunluğu, yani toplamın% 74'ü Birincil enerji tüketimi çevre bölgelerden bir enerji kaynağına ihtiyaç duyar ve ülkeler, her geçen yıl artmaktadır. Dolayısıyla Türkiye’nin Türkiye’nin enerjisini ithal eden ülkeler dış politika açısından kritik bir konudur. İçinde Ayrıca, Türkiye'nin jeopolitik konumu ülkeler için bir geçiş ülkesidir ihracat için enerji kaynakları ile 7 Böylece, enerji güvenliği, enerji diplomasisi ve ulusal enerji stratejisi konuları Türkiye'nin dış politikasında sadece Ankara için değil, ülkeler ve Avrupa. Türkiye'nin ulusal enerji politikası üç bileşenden oluşmaktadır: 8

İkincisi, sürdürülebilir, kaliteli ve ucuz bir enerji tedariki sağlamaktır.

Üçüncüsü, ülkenin jeopolitikliğini koruyarak bir enerji köprüsü işlevi görmektir. 

Fırsatları. Bu coğrafi konumda, Türkiye doğrudan ve dolaylı olarak petrol ve gaz zengini ile sınır komşusudur dünyanın bölgeleri. Çevre bölgeler, Orta Doğu, 
Kuzey Afrika, Hazar Havzası Rusya Federasyonu'nun tamamı petrol ve gaz rezervleri bakımından zengindir. Bunlar arasında en son Hazar Denizi'nde rezervler keşfedildi.  Hazar bölgesinde, Kazakistan, Türkmenistan ve Azerbaycan önemli ölçüde gaz ve petrole sahip ülkelerdir yedekler.

Enerji ve enerji kaynaklarının doğrudan ülkeler ve bölgenin kaderi. Türkiye'nin petrol ve doğal gazın geçiş kapısı olması AB'nin birbiriyle ilişkili olduğu için AB'ye  girmesi gittikçe önem kazanıyor enerji güvenliğini sağlama problemleri ve rekabetçi fiyatlarla çoklu kaynaklar.9

Türkiye'nin Enerji Stratejisi

Enerji transit koridoru olarak Türkiye, çeşitli petrol ve doğal gaz boru hatlarını ima etmektedir ve Rusya, Hazar ve Orta kaynaklı diğer ulaşım araçları
Doğu, sadece Türkiye pazarı için değil, Avrupa ve diğer pazarlar için Mediterranean. 10

Türkiye, bu senaryoda belirli transit ücretleri alır; ancak, öncelik veremez iç ihtiyaçlar, ortalama transit şart ve koşullarından memnun ve yeniden ihraç edemiyor topraklarından geçen önemli miktarda petrol ve gaz.

Bir enerji merkezi olarak Türkiye, Türkiye'nin petrol ve doğal gaz ağı üzerindeki geniş etkisini vurgulamaktadır boru hatları ve Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) ticareti,  sadece kabiliyeti açısından değil transit şartlar ve koşullarını etkilemekle kalmaz, aynı zamanda bu sistemden geçen hidrokarbonlar.11

Uluslararası anlaşmalar ve yerli enerji karışımı arasındaki uyumluluk birinin diğerine olumsuz etkilerinden kaçınmak için son derece önemli ve Türkiye'nin bir enerji merkezi haline gelmesi durumunda başarı düzeyi.

Bir enerji merkezi olarak Türkiye, Türkiye'nin enerji merkezinin sahip olduğu bir durumu tasvir etmektedir nükleer santrallerde olduğu gibi, yenilenebilir enerji programı ve kapsamlı bir altyapı ilave rafineriler, doğal gaz depolama tesisleri, LNG trenleri, gemiler, denizcilik terminaller ve bağlantı noktaları. Bir enerji merkezi olarak Türkiye de yeterli enerji yoğunluğu ve sürdürülebilir bir enerji karışımı.

Bu yaklaşıma göre Türkiye bir koridor olarak Doğu-Batı boru hatlarını ifade etmektedir. Türkiye bir enerji merkezi Doğu-Batı ve Kuzey-Güney boru hatlarını ifade eder. 

Enerji olarak Türkiye center, depolama kapasitesinin yanı sıra geniş kapasitelere sahip çok boyutlu boru hatlarını tanımlar Tedarikçilerden pazarlara petrol ve gaz akışını dengelemek ve düzenlemek için tesisler.

Bu kategorizasyon, yaygın olarak boru hatlarına dayanarak, enerji jeopolitiği, dış politika girişimleri ve sanayi ilişkisi 13

Bu nedenle, Türkiye'nin enerji geçişi konusundaki ilgisinin belirtilmesi yararlıdır.
koridor, göbek veya merkez dört aşamadan geçti: 14


1. Siyasi-kültürel kaygılarla erken aşama: 1991-1994.
2. Hazar kökenli Doğu-Batı enerji koridoru: 1994-2005.
3. Avrasya ve Orta Doğu kaynaklı Doğu-Batı enerji koridoru: 2005- 2009.
4. Doğu-Batı ve Kuzey-Güney enerji geçiş merkezi Rusya, Hazar kökenli Deniz ve Orta Doğu: 2009 ve sonrası.

Sonuç olarak, Türkiye'nin enerji söylemi “geriye dönük enerji stratejisi” ne dönüştü Türkiye'nin ilgili ülkelerle olan etkileşimlerinden doğan: 15

1-ABD ile, özellikle Hazar Denizi'nden petrol ve gaz boru hatları ile, BTC yağı ve BTE gaz boru hatlarına;
2- AB ile Yunanistan ve İtalya ile olduğu gibi doğal gaz boru hatları ile Türkiye-Yunanistan-İtalya ara bağlantıları ve Nabucco projesi;
3-Rusya ile Rusya Batı ve Mavi Akım gaz boru hatları yanı sıra Samsun-Ceyhan petrol boru hattı projesini önerdi;
4-Azerbaycan ve Gürcistan ile Hazar Denizi'nden petrol ve gaz taşımacılığı Türkiye'ye mi;
5-İran ile Tebriz-Erzurum-Ankara gaz boru hattı ve bir yandan diğer yandan İran üzerinden Türkmenistan'dan Türkiye'ye genişletme projeleri;
6- Irak ile sadece Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattı ile değil, Irak gazının Nabucco boru hattına dahil edilmesi olasılığı;
7- Arap Gaz boru hattının Türkiye'ye uzatılmasıyla Irak, Suriye ve Mısır ile, ve muhtemelen Nabucco üzerinden Avrupa'ya;
8- Katar ile Türkiye'ye gaz boru hattının genişletilmesi ve daha fazlası Türkiye üzerinden LNG ticareti;
9- İsrail ile Ceyhan'dan Hayfa'ya boru hatlarını genişletme imkanı.

Sonuçlar

Fosil enerji (petrol, kömür ve doğal gaz) en önemli enerji kaynaklarıdır. modern insan hayatı. Türkiye'nin enerji talebi, özellikle elektrik ve doğal gaz yıllık% 8 büyüyeceği öngörülmektedir. Unutulmamalıdır ki, yaklaşık% 74'ü Türkiye'nin enerji talebi diğer ülkelerden yapılan ithalat ile karşılanmaktadır.

Türkiye'nin doğal gazın ülkedeki kullanımı ve ülkeye nakliyesi ile ilgili çeşitli projeleri bulunmaktadır. Avrupa. Ayrıca, bu eğilimin yakın gelecekte de devam 
etmesi muhtemeldir. Gerçekleştirmek için Batı ile Doğu arasında bir enerji köprüsü olmayı hedefleyen Türkiye'nin AB ile uyumlu bir enerji politikası.

Avrupa ve Türkiye hızla büyüyen doğal gaz ithalatçıları ve tüketicileri Türkiye'nin Orta Doğu'daki büyük gaz ihracatçısı ülkelerle çevrili olması Doğu ve Orta Asya. Önemli miktarda ham petrol ve doğal gaz yakın gelecekte Türkiye üzerinden Avrupa ülkelerine taşınacaktır.

Türkiye, bu şartlar altında, belirli şartlar altında bir enerji koridoru olarak ortaya çıkmaktadır. jeopolitik avantajlar. Türkiye bir enerji geçiş ülkesi olmaktan
stratejik avantajları olan bir enerji merkezi, hatta bir merkez? Bu henüz mümkün olabilir belirli tutarsızlıklar tarafından kısıtlanır ve birkaç şarta.

Her şeyden önce, Türkiye'nin ek inşaat yapılması gerekecek ve aslında petrol ve gaz boru hatları gibi tedarikçilerden iyi sözleşme koşulları Türkmenistan ve İran. İkinci olarak, Türkiye sadece “al ya da öde” ve “hayır uluslararası gaz anlaşmalarında değil, aynı zamanda tutarsızlıktan yerli enerji yapılarında.16

Kaynakça

Ali Tekin ve Iwa Walterova, “Türkiye'nin Jeopolitik Rolü: Enerji Açısı”,
Ortadoğu Politikası, Cilt 14, Sayı 1, 2007, s. 84-94.

Ali Tekin ve Paul A. Williams, “AB – Rusya İlişkileri ve Türkiye'nin
Enerji Koridoru ”, Avrupa-Asya Çalışmaları, Cilt 61, Sayı 2, 2009, s. 337-356.

Aslıhan Turan, “Hazar Havzasında Enerji Diploması”, Bilge Strateji Jeopolitik
Ekonomi-Politik ve Sosyo-Kültürel Araştırmalar Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, Bahar 2010, p.2-38.

Batu Aksoy “Enerjide Arz Güvenliği: Politikalar ve Öneriler: Enerjide Arz
Güvenliğinin Sağlanması ve Türkiye Enerji Stratejisi ”, TÜSİAD Enerji Çalışma
Grubu Konferansı, Ceylan Intercontinental Hotel, İstanbul, 2007.

Bezen Balamir Coşkun ve Richard Carlson, “Yeni Enerji Jeopolitiği: Neden
Türkiye Meselesi? ”, Insight Türkiye, Cilt 12, Sayı 3, 2010, s. 205-220.

Bircan Dokuzlar, Dünya Güç Dengesinde Yeni Silah Doğal Gaz, İstanbul, IQ
Yayınları, 2006.

BP Dünya Enerji 2011 İstatistiksel İncelemesi, BP, 2011, www.bp.com/statisticalreview/ , (Accessed 15 March 2013).

Brezezinski, Z., Büyük Satranç Tahtası: Amerika’nın Küresel Üstünlüğü ve Bunun
Jeostratejik Gereklilikleri, çev. Y. Türedi, İstanbul, İnkilap Kitabevi, 2005.

Cenk Pala, “21. Yüzyıl Dünya Enerji Dengesinde Petrol ve Doğal Gazın Yeri ve
Önemi” , Avrasya Dosyası, Cilt 9, Sayı 1, Bahar 2003, p. 5-38.

Cenk Sevim, “Küresel Enerji Jeopolitiği ve Enerji Güvenliği”, Journal of Yaşar
University, 26 (7), 2012, p. 4378-4391.

Deniz Ülke Arıboğan, Mert Bilgin, “New Energy Order Politics (Neopolitics): From
Geopolitics to Energepolitics”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Volume 5, No 20, 2009, p. 109-132.

Emre İşeri ve Oguz Dilek, “The limitations of Turkey’s new foreign policy activism in the Caucasian regional security complexity”, Turkish Studies, Volume 12, No 1, 2011, p. 41–54.

Emre İşeri and others, “Jeopolitik Rekabetten Enerji İşbirliğine: Türkiye-Rusya
İlişkileri”, Cüneyt Yenigün, Ertan Efegil (der.), Türkiye’nin Değişen Dış Politikası,
Ankara, Nobel Yayıncılık, 2010.

Gareth M. Winrow, “Turkey and the East-West Gas Transportation Corridor”,
Turkish Studies, 5:2, 2004, p. 24-42.

Gareth M. Winrow, “Energy Security in the Black Sea: Caspian Region”,
Perceptions, Güz 2005, p. 85 – 98.

Gökhan Bacik, “Turkey and Pipeline Politics”, Turkish Studies, 7:2, 2006, p. 293-306.

Hasret Çomak, Dünya Jeopolitiğinde Türkiye, İstanbul, Hiperlink Yayınevi, 2011.
Hikmet Ulubay, İmparatorluk'tan Cumhuriyet'e Petropolitik, Ankara, De Ki Basım Yayım, 2008.

I.Sohn, “Energy-Supply Security and Energy Intensity: Some Observations from the 1970-2005”, Interval Minerals & Energy - Raw Materials Report, Volume 23, No 4, 2008, p. 145-161.

International Energy Outlook 2011, U.S. Energy Information Administration, 2011,
www.eia.gov/forecasts/ieo/pdf/0484%282011%29.pdf/, (Accessed 03 May 2013).

İdris Demir, “Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattının Türkiye Açısından
Önemi”, Ahmet Hamdi Aydın, Seyhan Taş ve Saniye Adıgüzel (ed.), Bölgesel
Sorunlar ve Türkiye Sorunlar-Tehditler-Fırsatlar, Kahramanmaraş, KSÜ Yayınları, 2008.

J. Elkind and Carlos Pascual, Energy Security, Economics, Politics, Stategies and
Implications, Washington, The Brookings Institution, 2010.

John Roberts, The Turkish Gate: Energy Transit and Security Issues, Brussels,
Centre for European Policy Studies, 2004.

Joseph S. Nye et al., Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak, Renan Akman (çev.), İstanbul, İş Bankası Yayınları, 2011.

Justyna Misiagiewicz, “Turkey as an Energy Hub in the Mediterranean Region”,
Spectrum: Journal of Global Studies, 4:1, 2011, p. 107-126.

Kerem Alkin ve Sabit Atman, Küresel Petrol Stratejilerinin Jeopolitik Açıdan Dünya ve Türkiye Üzerindeki Etkileri, İstanbul, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 2006-48.

Lutz Kleveman, Yeni Büyük Oyun Orta Asya’da Kan ve Petrol, Hür Güldü(çev.),
İstanbul, Everest Yayınları, 2003.

Mehmet Bülent Uludağ et al, “Turkey's Role in Energy Diplomacy from Competition to Cooperation: Theoretical and Factual Projections”, International Journal of Energy Economics and Policy, Vol. 3, Special Issues, 2013, p. 102-114.

Mert Bilgin, “Geopolitics of European Natural Gas Demand: Supplies from Russia, Caspian and the Middle East”, Energy Policy, 37, 2009, p. 4482–4492.

Mert Bilgin, “Fosil, Yenilenebilir ve Nükleer Yakıtların Neopolitik Anlamı -
Türkiye’nin Durumu ve Gelecek Alternatifleri”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 5, Sayı 20, 2009, p. 57-88.

Mert Bilgin, “What Difference Does it Make to Become an Energy Transit
Corridor, Hub or Center?”, UNISCI Discussion Paper, No23, 2010, p. 113–128.

Mert Bilgin, “Energy and Turkey’s Foreign Policy: State Strategy, Regional
Cooperation and Private Sector Involment”, Turkish Policy Quarterly, Volume 9, No 2, 2011, p. 81-92.

Mert Bilgin, “Yeni Asya’nın Enerji Paradigmasında Orta Asya ve Kafkaslar: Rusya, AB, ABD, Çin, İran ve Türkiye arasındaki açmazlar ve stratejik açılımlar”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2011,

www.stratejikongoru.org/pdf/yeniasyaninenerjiparadigmasi.pdf/ , (28.04.2013).
Michael T. Klare, Rising powers, shrinking planet: the new geopolitics of energy,
New York, Metropolitan Books, 2008, p. 15.

Mustafa Aydın, “Kafkasya ve Orta Asya İle İlişkiler”, Baskın Oran (ed.), Türk Dış
Politikası Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, C.II, İstanbul, İletişim Yayınları, 2005.

Mustafa Aydın, Türkiye’nin Avrasya Macerası, Ankara, Nobel Yayıncılık, 2007.

Mustafa Balat, “Security of Energy Supply in Turkey: Challenges and Solutions”,
Energy Conversion and Management, 51, 2010, p. 1998-2011.

Necdet Pamir, “Enerji Arz Güvenliği ve Türkiye”, ASAM Stratejik Analiz, 2007, p. 14-24.

Necdet Özalp, “Büyük Oyunda Hazar Enerji Kaynaklarının Önemi ve Konumu”,
Panorama Dergisi, Sayı 1, Şubat 2004, p. 5-17.

Nejat Doğan ve diğerleri, Türkiye'nin Jeoekonomis Enerjiye Bakış: 2030'a Bakış, Exxon Mobile, 2010,
http://www.exxonmobil.com/Corporate/Files/news_pub_eo_2009.pdf, (Erişim 18 Nisan 2013).

Özgür Bora Özkul, “21. Yüzyılda Enerji Güvenliği ”, Stratejik Öngörü Stratejik
Araştırmalar Dergisi, Sayı: 15-16, s. 49-62.

Paul Stevens, Transit sıkıntıları: Çatışma kaynağı olarak boru hatları, Catham House Rapor, Londra, Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Catham House, 2009.

Pınar Bilgin ve Ali Bilgiç, “Türkiye'nin Avrasya'ya Yönelik Yeni Dış Politikası”, Avrasya Coğrafya ve Ekonomi, Cilt 52, Sayı 2, 2011, s. 173-195.

Sander Hansen, “Boru Hattı Politikası: Avrasya Enerjisinin Kontrolü İçin Mücadele Kaynaklar ”, Nisan 2003,
www.clingendael.nl/publications/2003/20030400_ciep_paper_hansen.pdf/ (Erişim 02 Nisan 2013).

Stuart Harris, “Küresel ve Bölgesel Emirler ve Enerjinin Değişen Jeopolitiği”,
Avustralya Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt 64, Sayı 2, 2010, s. 166-185.

Yeni Enerji Güvenliği Paradigması, Dünya Ekonomik Forumu, Bahar 2006,
www.webforum.org/pdf/Energy.pdf/, (Erişim tarihi 02 Mart 2013).

Tuncay Babali, “Enerji Kavşağı'nda Türkiye”, Orta Doğu Üç Aylık, 16 (2),
İlkbahar 2009, s. 25-33.

W. J. Nuttall ve D. L. Manz, “Yirmi Yaşında Yeni Bir Enerji Güvenliği Paradigması
Birinci Yüzyıl ”, Teknolojik Tahmin ve Sosyal Değişim, Cilt 75, Sayı 8, 2008,
s. 1247-1259.

W. Raymond Duncan ve diğerleri, 21. Yüzyılda Dünya Politikaları, New York, Pearson Longman, 2006.

DİPNOTLAR; 

1 Cenk Sevim, “Geçmişten Günümüze Enerji Güvenliği ve Paradigma Değişimleri”, Stratejik
   Araştırmalar Dergisi, Yıl. 7, Sayı. 13, Mayıs 2009, s. 93.
2 Elnur Osmanov, “Rusya’nın Süper Güç Olma Hesapları ve Enerji”,
   http://www.tasam.org/index.php?altid=75 (Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010).
3 Dünya Factbook-Türkiye, CIA, 
   https://www.cia.gov/library/publications/the-worldfactbook/geos / tu.html / (Erişim tarihi: 21 Haz 2013).
4 Dünya Enerji Görünümü 2011, IEA,
   www.worldenergyoutlook.org/media/weowebsite/2011/es_turkish.pdf/ (Erişim tarihi 24 Haz 2013).
5 Asya ve Pasifik'te Enerji Güvenliği ve Sürdürülebilir Kalkınma, Enerji Politika Seçenekleri
   Güvenlik ve Sürdürülebilir Kalkınma 2010, BM Asya ve Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komisyonu Pasifik, s. 5, 
    http://www.unescap.org/esd/energy/ (Erişim tarihi: 05 Haz 2013).
   Mehmet Bülent Uludağ ve diğerleri, “Türkiye'nin Enerji Diplomasisinde Rekabetten İşbirliğine Rolü:
   Kuramsal ve Olgusal Projeksiyonlar ”, Uluslararası Enerji Ekonomisi ve Politikası Dergisi, Vol. 3,
   Özel Sayılar, 2013, s. 105.
7 Mustafa Balat, “Türkiye'de enerji arz güvenliği: Zorluklar ve çözümler”, Enerji Dönüşümü
   ve Yönetim, 51, 2010, s. 2002.
8 T.C. Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin Enerji Stratejisi, 
   http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-enerjistratejisi.tr.mfa / (Erişim tarihi: 20 Haz 2013).
9 Arzu Yorkan, “Avrupa Birliği'nin Enerji Politikası ve Türkiye’ye Etkileri”, Bilgesam, s. 25
www.bilgesam.org/tr/Makaleler/Abd/Avrupa%20Birliginin%20Enerji%20Politikasi%20Ve%20Turkiy
eye% 20Etkileri.pdf / (Erişim tarihi: 15 Haz 2013).
10 Mert Bilgin, “Türkiye'nin Enerji Stratejisi: Ne Fark Yaratır o Enerji Olur
Transit Koridor, Hub veya Merkez? ”, UNISCI Tartışma Belgesi, Sayı 23, s. 114.
11 Justyna Misiagiewicz, “Akdeniz Bölgesinde Bir Enerji Merkezi Olarak Türkiye”, Spektrum: Dergi
Küresel Çalışmalar Bölümü, 4: 1, 2011, s. 111.
12 Gökhan Bacik, “Türkiye ve Boru Hattı Politikaları”, Türkiye Çalışmaları, 7: 2, 2006, s. 300.
13 Gareth M. Winrow, “Türkiye ve Doğu-Batı Gaz Ulaşım Koridoru”, Türkiye Çalışmaları, 5: 2, 2004, s. 33.
14 Bilgin, age, s. 111.
15 Mehmet Bülent Uludağ ve ark., “Türkiye'nin Enerji Diplomasisinde Rekabetten Türkiye'ye Rolü İşbirliği: Teorik ve Gerçek Projeksiyonlar ”, 
Uluslararası Enerji Ekonomisi Dergisi ve Politika, Cilt. 3, Özel Sayılar, 2013, s. 110.
16 Gareth Winrow, “Possible Consequences of a New Geopolitical Game In Eurasia On Turkey as an Emerging Energy Transport Hub”, Turkish Policy Quarterly, Vol. 5, No. 2, Summer 2006, p. 50.



***