28 ŞUBAT SÜRECİNİN HUKUKSAL - YARGISAL BOYUTU, BÖLÜM 7
ŞÜKRÜ KARATEPE DAVASI
Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı olarak 25/10/1996 tarihli basın toplantısında ve 10/11/1996 tarihli RP Kayseri İl Divan toplantısında yapmış olduğu konuşmalar nedeniyle “halkı din farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa tahrik ettiği” gerekçesiyle, KARATEPE hakkında, Kayseri Cumhuriyet
Başsavcılığınca yürütülen iki soruşturma dosyasından da takipsizlik kararı verilmiştir.
Verilen bu takipsizlik kararlarına karşı, Ceza Muhakemeleri Usul Kanununda yeri olmamasına ragmen ve kesinleşmiş bulunan takipsizlik kararı olduğu halde, Aydın Atatürkçü Düşünce Derneği üyelerinin şikayetleri üzerine, yeniden dosya tanzim edilmiştir. Bu arada, Kayseri DGM kapatıldığından, soruşturma dosyası Ankara DGM’ye intikal etmiştir. Ankara DGM’de, TCK 312/2’inci ve 80’inci maddeleri gereğince, 25/07/1997 tarihinde kamu davası açılmış, TCK 312/2’inci
ve 80’inci maddeleri gereğince cezalandırılması talep edilmiştir.
Yapılan yargılama sonucunda, Cumhuriyet Savcısı esas hakkındaki mütalaaında, üç kişilik uzmanlardan alınmış bilirkişi raporunda, suçun unsurların oluşmadığı belirtildiğinden bahisle, sanık Şükrü KARATEPE’nin beraatini talep etmiş, ancak Mahkeme 9/10/1997 tarihinde oybirliğiyle sanığın mahkumiyetine karar vermiştir. (Ankara 1 nolu DGM’nin 1997/163 esas 1997/176 karar sayısı)
Bunun üzerine sanık vekilliğince dosya Yargıtaya temyize gönderilmiş, dosya Yargıtay tarafından alışkın olunmayan bir süratle, 27 günde onanmıştır.
Yargıya talimat, emir ve baskı : örnek davalar
28 Şubat darbe sürecinde darbe zemininin oluşturulmasında yargıya yüklenen görevin yerine getirilmesi için yapılan brifingli yönlendirmelerin yanı sıra, darbecilere yönelik her türlü karşı çıkma, eleştiri, suçlama ve benzeri girişimleri önlemek için talimatlar gönderilmiş, savcılara gönderilen talimatlar âdeta otomatiğe bağlanmıştır. Orgeneral Çevik Bir imzalı yazılarla Cumhuriyet
Savcılarına talimat verilmiş; daha sonra talimatın gereğinin yapılıp yapılmadığı hususunda bilgi verilmesi istenmiştir.
Genel Kurmay Başkanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığı tarafından 1996 yılında 75 adet,1997 yılında 125 adet, 1998 yılında 99 adet, 1999 yılında 47 adet, 2000 yılında 115 adet, 2001 yılında 105 adet, 2002 yılında 34 adet olmak üzere toplam 600 adet suç duyurusu yapılmış olup, Genel Kurmay Başkanlığının suç duyurusu sonucunda ilgili yerlerce (savcılık yada mahkeme) verilen kararlara karşı Genel Kurmay Başkanlığınca 6 adet dosya için itiraz edilmiş ve yargılama görevine ilişkin adeta talimat verilmiştir.(Adalet Bakanlığı Basın Bürosu verileri). Bu konuda Komisyonumuza intikal eden belgeler Ek’tedir.283
Recep Tayyip Erdoğan/Şiir Davası:
Yargıda, yargının politik suistimaline maruz kalan, hatta, "usul hükümlerini" yok sayan birçok uygulamaya rastlanmaktadır. Bunlardan biri de, Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu dönemde maruz kaldığı dava dosyasına yönelik uygulamadır.
1997 postmodern darbesinin hedefindeki Refah Partisi'nin, İstanbul Büyükşehir Belediye başkanı olan Recep Tayyip Erdoğan, Siirt'te yaptığı açık hava toplantısında, halka hitap etmiş/konuşması içerisinde ünlü şairlerimizden birinin şiirinden " bir dörtlük " okumuştur.
Terörist Semdin Sakık'ın ifadelerinden "Sahte Belge" üreterek Fazilet Partisi'ni kapatmak için "gerçek dışı gerekçe" hazırlayanlar, şiirde geçen " süngü, miğfer, asker..." gibi kelimelerden suç yaratmaya çalışmışlardır. Ne şiirde ve ne de konuşmanın bütününde herhangi bir suç veya suç kastı olmadığı halde, kamu davası açılması ve Diyarbakır 3 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde görülen
davada Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın, Türk ceza yasasının 312. maddesi gereğince 10 ay hapis ile cezalandırılması, yargı sistemimizin politik suistimale ne kadar açık olduğunu kanıtlamaktadır.
Yargının politik suistimali, soruşturmayı yürüten ve kamu davası açan savcı ile
mahkûmiyet kararı veren mahkemeyle sınırlı kalmamış, bu usulsüzlükler silsilesine Yargıtay da katılmıştır. Temyiz başvurusunu inceleyen Yargıtay 8. Ceza Dairesi'nin 23.09.1998 tarihinde yerel mahkeme kararının onaylamasıyla birlikte, dosya infaz savcılığına tevdi edilmiş, Recep Tayyip Erdoğan Pınarhisar cezaevine konulmuş, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı da elinden
alınmıştır.
Cezanın infazından sonraki süreçte, Recep Tayyip Erdoğan'ın mahkûmiyetine gerekçe yapılan Türk Ceza Yasasının 312. maddesinde değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklik üzerine Recep Tayyip Erdoğan adına mahkûmiyet kararı veren Diyarbakır 3. Devlet Güvenlik Mahkemesi'ne başvuruda bulunularak "mahkûmiyete esas kabul edilen eylemin suç olmaktan çıktığı" ve "bunun
zorunlu sonucu olarak hükümlülük kararının adli sicil kaydından çıkartılmasına" karar verilmesi istenmiştir. Diyarbakır 3 no'lu DGM, "dosya üzerinde" yapılan inceleme sonunda, "yapılan değişikliğin eylemi suç olmaktan çıkarmadığı" gerekçesiyle başvuruyu reddetmiştir.
Duruşma açılmaksızın, "dosya üzerinden" verilen kararların itiraza tabi olması nedeniyle Diyarbakır 3. Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin "red" kararına itiraz edilmiş, itiraz üzerine dava dosyası, itirazı incelemekle yetkili (takip eden) Diyarbakır 4. Devlet Güvenlik Mahkemesine gönderilmiştir. İtirazı inceleyen Diyarbakır 4. Devlet Güvenlik Mahkemesi, yasa değişikliğinin Recep
Tayyip Erdoğan'ın mahkûmiyetine gerekçe kabul edilen eylemi "suç olmaktan çıkardığı" sonucuna vararak, "hükümlülük kaydının adli sicil kaydından silinmesine" karar vermiştir.
Mahkemenin bu kararı kesin olduğundan, bu haliyle Yargıtay'ı ilgilendiren bir yönü bulunmamaktadır. Ancak bu davanın Yargıtay'a gidebilmesi, Adalet Bakanlığı'nın kanun yararına bozma isteğiyle mümkün olabilecek iken bu yola tevessül edilmemiş, yargı tarihinde eşine ender rastlanacak bir yöntemle dava dosyası Yargıtay'a getirtilmiştir.
Yargıtay aşaması, bundan önceki aşamaları aratmayacak niteliktedir. Bu noktada yargıyı yönlendirenler hemen devreye girmişler, Yargıtay Başsavcısı Diyarbakır Savcısını telefonla arayarak Diyarbakır 4 no'lu DGM'nin Recep Tayyip Erdoğan lehine verdiği kararın dosyasının "acilen" ve "elden" Ankara'ya gönderilmesini istemiştir. Diyarbakır Başsavcılığı da hiyerarşik üstü olmayan Yargıtay Başsavcısinın telefon talimatını “emir" telakki ederek dosyayı acilen Yargıtay'a göndermiş ve darbe süreçlerinde yaşanabilecek bir işleme imza atmıştır.
Dava dosyasının, hukuka uygun olmayan yöntemlerle Yargıtay'a getirten Yargıtay Başsavcısı, dosya ile ilgili tebliğnamesini (düşüncelerini) hazırlayarak Yargıtay Ceza Dairesi'ne vermiştir. İlgili daire, önüne hukuk dışı yollarla getirtilen dosyayı inceleyerek Diyarbakır mahkemelerinin incelemelerinin "duruşmasız yapıldığı" gerekçesiyle kararları "yok" saymış, bununla
da yetinmeyerek, (yasal olarak esas mahkemesinin yerine karar verme yetkisi olmadığı halde) kararını yok saydığı mahkemenin yerine geçerek Diyarbakır 3 Nolu DGM'nin red mahiyetinde "aleyhe verdiği" kararını onaylamıştır.
Bu müdahalede "hukuk sisteminin" zorunlu kıldığı usul atlanarak "hukukun üstünlüğü" ilkesi çiğnenmiştir. Adalet Bakanlığınca izlenen "yazılı emir" yoluyla Yargıtay incelemesine tabi tutulması imkânı olan dosya, olağanüstü şartlarda gerçekleşebilen yolla, doğrudan ve telefon talimatı ile ele geçirilerek, yargı dışı güçlerce amaçlanan sonuç elde edilmiş, aynı zamanda usul hükümleri de
alt üst edilmiştir.
Bu uygulama ile "hukuka güven" ilkesi ortadan kaldırılmış, "hukuk güvenliği" onu koruması gereken hâkimler ve savcılar eliyle örselenmiş, yok edilmiştir. Yargı tarihimizde ilk kez, Yargıtay, bu uygulama ile hukuk kurallarının öngördüğü şekilde değil, Yargıtay Başsavcılığının telefon emri ile bir dosyaya el koymuştur. Herkesin her zaman ihtiyacı olan "hukuk" Yargıtay Başsavcılığının ideolojik amacı uğruna feda edilmiş, tarafsız olması gereken yargı yıpratılmıştır.
Onbaşı Kadir Sarmusak olayı/Köstebek Davası
28 Şubat darbesinin simge yapılanması, Batı Çalışma Grubu'nu deşifre eden ve Sarmusak davası adıyla bilinen olayın Askeri Mahkemede yapılan yargılama sında, yargılamayı yapan mahkemenin başkanı Tuğamiral Mehmet Celayir'in haberde belirtilen gerekçelerle davadan çekilmesi gerektiğine ilişkin basında çıkan haber ve yorumlar, darbecileri kızdırmış olmalı ki Orgeneral Çevik
Bir imzalı Bağcılar Savcısına talimat veren yazı savcılığa ulaşıyordu.
27 Ekim 1997 tarih ve adli müşavirlik 7501-1106-97 sayılı, Bağcılar Cumhuriyet
Başsavcılığı'na hitaben yazılan Akit Gazetesi'nin 2 Ekim 1997 tarihli nüshası hakkında "suç duyurusu " konulu Orgeneral Çevik Bir imzalı yazıda aynen şöyle deniyordu: "Onbaşı davasında skandal" başlıklan altında yayımlanan haberde özellikle "Türkiye'de askeriyenin içerisinde komünist olduğunuz zaman en üst kademeye terfi edebilirsiniz, fakat vatanı ve milleti koruyan birisi olduğunuz zaman odacı bile olamazsınız" şeklindeki ifadelerden "Türk silahlı kuvvetlerinde yasadışı faaliyetlerin korunduğu, vatan ve millet sevgisini ifade eden tutum ve davranışların onaylanmadığı gibi yakışıksız ve saçma iddia ve benzetmelerle Türk süahlı kuwetlerinin kamuoyundaki itibarım sarsmak istediğinden, haber yazının devletin askeri kuvvetlerini alenen tahkir ve tezyif amacıyla yazıldığı
anlaşılmaktadır. Bu nedenle, başta Av. Necati Ceylan (haberde ismi geçen hukukçu) olmak üzere haber ve yazı sorumluları hakkında yasal işlem yapılmasını ve sonucundan genelkurmay başkanlığına bilgi verilmesini rica ederim."
Resmi kurumlar arasında, kurumlar arası ilişkilerde protokol ve hiyerarşik kurallara en çok önem veren kurum askeri kurumlardır. Dolayısıyla; İdare içerisinde yer alan askeri yapının, yargı kurumuna karşı yazışmalarmdaki üslubu, yürütme-yargı ilişkisi açısından dikkate alınmalıdır.
Yürütmenin herhangi bir biriminin, özellikle yargı kurumuna "rica etme" biçiminde istekte bulunması düşünülemez. Zira bu sözcük, resmi yazışmalarda, emir anlamına gelmektedir. Nitekim Orgeneral Çevik Bir de bunu yapıyor ve akit gazetesindeki haberle ilgili gerekli işlemin yapılmasını "rica ederek" emrediyor ve sonucunun da bildirilmesini istiyor.
Cumhuriyet Savcılığı, mesajı almış olmalı ki, emrin gereğini yerine getirerek, 21.01.1998 tarihinde, derhal, 1998/ 1289-799 hz/Es. sayılı iddianameyi hazırlayarak, Bakırköy 3. Ağır Ceza Mahkemesi'nde davayı açmıştır.
Savcılığa "rica etmenin" gereği olarak, işlemin sonucunun da ilgiliye bildirilmesi
gerekmektedir. Bu nedenle Bağcılar Cumhuriyet başsavcılığının yetkili Savcısı, Genelkurmay Başkanlığı'na hitaben, 19 Ocak 1998 tarihli cevabi yazısıyla, ricanın gereğinin yapıldığı bildirilmiştir.
Yazı aynen şöyledir: "27 Ekim 1997 gün ve Ad. Müş. 7501-1106-97 sayılı yazınız ile gönderilen 02.10.1997 günlü Akit Gazetesi'nde... 'Onbaşı davasında skandal' başlıklı yazı ve haber için Akit Gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Murat Balıbey ve Necati Ceylan hakkında devletin askeri kuvvetlerini neşren/tahkir ve tezyif etmek suçundan fezleke düzenlenip Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir. Fezlekenin bir sureti ilişikte gönderilmiş olup, durum bilginize arz
olunur Y. A. yetkili Cumhuriyet savcısı."
Cevabi yazıda görüldüğü gibi, talimat ile açılması istenen dava açılmış, davanın açıldığı da talimat verenlere arz edilmiştir.
Savcılara gönderdikleri talimatla emir verenler, talimatın ve görevin yerine getirilip getirilmediğini de titizlikle takip etmektedirler. Talimatın sonucunu bildirmeyen savcılar, telefonla aranarak emrin gereğini yerine getirip getirmediği sorulmakta, emri yerine getirmeyenler veya biraz geciktirenler, bazen ima ile bazen açıkça tehdit edilmektedir.
Yargıya emir ve talimat içeren "Kişiye Özel" yazılar, İdare Mahkemeleri, Adli
Mahkemeler ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri olmak üzere, tüm yargı alanını kapsayacak şekilde her mahkemeye gönderilmiştir.
YARGIYA TEHDİT
Hâkim ve savcılara talimat niteliği taşıyan, başka ilginç yöntemlere de rastlanmaktaydı: Hâkimlerin evinin yakınma bomba atılması. Amaç, hâkimlerin "işin ciddiyetini anlamaları" ve "hizaya gelmeleri"ydi.
1999 yılına kadar doğu ve güneydoğuda hizmet veren Emekli Korgeneral Altay Tokat, Aktüel dergisine yaptığı açıklamada şöyle diyor;
"Bakın benim zamanımda ben de bomba attırdım...
-Nereye...
-Bir iki kritik noktaya...
-Siviller var mıydı orada?
-Yok kimse yoktu. Boş yerlerdi. Benim meselem mesaj vermek. Batıdan gelen memurlar, hâkimler işin ciddiyetini anlamıyor....
Baktım sonradan işler sakinleşince işi basite almaya çalıştılar. Rastgele dolaşıyorlar, şunu bunu yapıyorlar. Onun üzerine şunlar bir hizaya gelsin diye evlerine yakın iki yere attırdım. Ondan sonra anladılar ki, çok dikkatli olmalılar... Öylece onları eğittim ben."
Hâkimlerin hizaya gelmelerini isteyen kişinin amacı, anlaşıldığı kadarıyla yargılama esnasında karşısma gelen terör zanlılarına, kolluk kuvvetlerinin adalet anlayışıyla hareket etmeleriydi.
Bu beklentinin, yargılamayı etkileme açısından yazdı talimattan bir farkı olmadığı açıktır.
Yazılı talimatla veya evlerinin yakınına bir iki patlayıcı atarak hizaya getirilemeyen hâkim ve savcıların başka yolla saf dışı edilme imkânı da hazırdı:
Soruşturma sonucu ihraç ya da yer değiştirme.
Sağcı-solcu, dinci-laik her kesim tarafından taraflı davrandığına dair herhangi bir şikâyet olmayan bir Devlet Güvenlik Mahkemesi başkanı, bilinen yöntemlerle hizaya getirilemediğinden bu kez soruşturma ile haddi bildirmiştir.
Hakkında "irticai görüşe sahip olduğu, yasa dışı Hizbullah örgütüne mensup kişiler hakkında açılan davalarda yanlı davrandığı, bu tür davalarda tutuklu sanıkları kısa sürede tahliye ettiği, mahkûmiyetlerine yönelik kanıtlar bulan masına ve cumhuriyet savcılarınm aksi mütalaalarına rağmen berat kararı verdiği" iddiasıyla soruşturma açılan hâkim, DGM başkanlığından alınarak, başka bir ile sürgün edilmiştir.
Soruşturma gerekçelerinin detaylarına bakıldığında, hâkim aleyhine öne sürülen iddiaları insanın havsalası almıyor. İddialar, hukuk devletinde değil dikdatörlükte bile rastlanmayacak cinstendir.
Hakkında soruşturma açılan hâkimin "... dosyada mevcut belge, bilgi ve tanık
anlatımlarına göre daha önce .... Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı iken kızını'Fazilet Partisi ilçe başkanının oğlu ile evlendirdiği, diğer kızını .... Anadolu İmam Hatip Lisesine kaydettirdiği, ... iline geldiklerinde aynı partiye mensup belediye başkanının ve partililerin kendisini ziyaret ettikleri, evine sakallı, şalvarlı irticai kılıklı insanların geldiği ve bu tip insanlarla irtibat kurarak münasebetlerini
sürdürdüğü, eşinin ve kız çocuklarının başını türban ile örttürdüğü, karısının çarşı ve pazara giderken kara çarşaf giydiği, lojman içinde erkek gördüklerinde arkalarını döndükleri ve verilen selamları almadıkları, sosyal ve beşeri münasebetlerden uzak durdukları, radikal İslamcı, siyasal İslamcı kişilerle ilgili davalarda, PKK örgütü mensuplarına ilişkin davalarda sanıklara sıcak davrandığı, onlara kolay sorular yönelttiği, hatta telkinde bulunduğu, onların sorularını 'evet efendim' şeklinde yanıtladığı, Aczimendi lideri Müslüm Gündüz'e 'Müslüm efendi' diye hitap ettiği, küçük çocuklara kuran kursu verilmesi ile ilgili davada meslektaşlarmm yanmda 'Camiye din dersi ve Kur'an-ı Kerim
öğrenmeye gelenleri de mi cezalandıracağız' biçiminde sözler sarfettiği, yaşam tarzının bu düşünceleri doğruladığı için "görevini doğru ve tarafsız yapamayacağı kanısı uyandırdığı" gerekçesiyle cezalandırılması istenmiştir.
Cezalandırma gerekçelerinden anlaşıldığı kadarıyla, hâkimlerin tarafsızlığından ve yargılamasından kimsenin şikâyetçi olmadığı anlaşılmaktadır. Esas gerekçe, 'hâkimleri hizaya getirmek isteyenlerin' bu hâkimlere güvenmemeleri ve "güven duygusunun sarsılması" dır.
Soruşturma sonunda verilen karar gerekçelerinde, ileri sürülen iddiaların ve imamların tümünün gerçek olmadığı anlaşılmış ve "ceza verilmesine yer olmadığı" belirtilmiş ise de, bu yola başvuranlar bundan üzüntü veya utanç duymamışlardır.
YARGIDA İRTİCA SORUŞTURMASI
Yargıya müdahale, açılan davalann takibi ve hâkimlerin yönlendirilmesiyle sınırlı
kalmamış, bütün yargı kurumuna ve her alanda yargıç ve savcılara yönelik soruşturmalara yönelmiştir. 1997 sürecinde Başbakanlık bünyesinde oluşturulan "Başbakanlık Uygulamayı Takip ve Koordinasyon Kurulu" tarafından toplanan bilgiler sonucu "tarikatlarla bağlantılarının olduğu, tarikat örgütlenme sinde rol aldıkları, kadın eli sıkmadıkları, harem-selamlık uyguladıkları" tespit edilen 40
adli ve idari yargı hâkimi hakkında soruşturma açılmıştır.
"Yargıda İrtica Soruşturması" olarak kamuoyuna duyurulan soruşturma furyasında Edirne, Malatya, Konya, Karabük, Erzurum, Elazığ ve Ağrı illerine müfettişler gönderilmiş, diğer il ve ilçelerde görev yapan hâkim ve savcılar hakkında, ilk aşamada sicil dosyaları üzerinde inceleme başlatılmıştır.
Herhangi bir kişi ya da kurum, hukukun dışına çıktığında, bu hukuk ihlali makul ölçülerde kalmamakta, her nevi iddia ve söylem olağan hale gelmektedir. Aşağıda belirteceğimiz soruşturma örnekleri, hukuksuzluğun sınır tanımadığını göstermekte, yargıya müdahalenin hangi boyutlarda olduğuna işaret etmektedir.
Adalet Bakanlığı, İstanbul Vergi ve İdare Mahkemesi'nde görevli bazı hâkimler hakkında soruşturma başlatmıştır. Soruşturma içeriği dehşet verici ve ancak bir darbe sürecinde yaşanabilecek türdendir.
Adalet Başmüfettişleri İ.T ve M.K. tarafından imzalanmış "Adalet Başmüfettişliği" başlıklı yazıda aynen şöyle denilmektedir:
"Sayın M. A.
İstanbul 2. İdare Mahkemesi Üyesi
Sosyal ve ailevi yaşantınız ile eşinizin benimsediği çağdaş olmayan giyim tarzı itibariyle, laiklik karşıtı düşüncelere yakınlık duyduğunuz hususunda kanaat uyandırdığınız ileri sürülmektedir.
...savunmanızı iki nüsha olarak 3 gün içinde ... göndermenizi. .. rica ederiz"
Diğer bir soruşturma örneğini oluşturan ve aynı başmüfettişler tarafından imzalanan Adalet Başmüfettişliği başlıklı soruşturma yazısıyla savunma istenen yazıdaki suç nitelemesi, taciz amacını açıkça ortaya koymaktadır.
Soruşturma yazısı şöyledir:
“Sayın A. G.
İstanbul Vergi Mahkemesi Üyesi
Sosyal ve ailevi yaşantınız ile eşinizin yakın zamana kadar benimsediği çağdaş olmayan giyim tarzı itibariyle, laiklik karşıtı düşüncelere yakınlık duyduğunuz hususunda kanaat uyandırdığınız, bu arada evinize gelen misafirleri haremlik-selamlık tabir edilen şekilde ağırladığınız ve keza dairedeki odanızda radyo ve teypten dini yayınlar ve ilahiler dmlediğirüz ileri sürüldüğünden,
..savunmanızı iki nüsha olarak 3 gün içinde ... göndermenizi.. . rica ederiz”
Başörtüsü yasağının uygulamaya konulması üzerine öğrenciler, bu yasağın kaldırılması için idare mahkemelerinde iptal davaları açarken; bunun yanında, kendilerini fakültelere almayan sorumlular hakkında suç duyurularında bulunmaya başlamışlardır.
Yozgat Cumhuriyet Başsavcılığı, başörtülü olduğu için üniversiteye alınmayan
öğrencilerin, Erciyes Üniversitesi rektörü ve diğer ilgililer hakkında suç duyurusunda bulunması üzerine, soruşturma başlatmıştır. Üniversite rektörü ve diğer sorumlular hakkında soruşturma başlatan Yozgat Cumhuriyet Başsavcısı Reşat Petek, hakkında disiplin soruşturması açılarak sürgün edilmiş,
"başörtüsü yasağını uygulayanlar hakkında" soruşturma açmanın bedelini, başsavcı iken savcı olarak atanarak ödemiştir.
Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü'nce, başsavcı Reşat Petek hakkında açılan soruşturma sonucu hazırlanan 08.03.1999 tarihli soruşturma raporu, soruşturmanın amacını çarpıcı bir şekilde ortaya koymaktadır.(Adalet Bakanlığı Verileri).
Bakanlık makamına sunulan raporun giriş bölümünde soruşturmanın sebebi şöyle izah edilmektedir:
"Genelkurmay Başkanlığı'nın 10.02.1999 tarih ve AD. MÜŞ.3590-88-99 C.G. Sayılı, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın 26.11.1998 tarih ve 27306 sayılı 2.12.1998 tarih ve 27798 Sayılı, Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı'nın 16.10.1998 tarih ve 1878 sayılı" başvurulan üzerine başlatılan soruşturma raporunda; "..Yozgat Cumhuriyet Başsavcısı Reşat Petek'in Yozgat Cumhuriyet
başsavcılığı görevini yürüttüğü sırada; Türbanlı öğrencilerin okula girişleri engellendikleri bahisle verilen şikâyet dilekçeleri üzerine, Erciyes Üniversitesi Rektörü Mehmet Şahin ile Yozgat Fen Edebiyat Fakültesi Dekan vekili Yunus Akçamur haklarında 2547 sayılı yasanın 53/c maddesinde "ceza soruşturma usulü" başlığı altında belirlenen görev ve yetki kurallarını göz ardı ederek hazırlık soruşturmasına girişip düzenlediği 03.12.1998 gün ve 1998/566 sayılı iddianame ile kamu davası açmak suretiyle görevini doğru ve tarafsız yapmadığı kanısını uyandırdığı"
"Bazı öğrencilerin başörtüsü kullanmaları sebebiyle fakülteye alınmadıklarını ileri sürerek, Erciyes Üniversitesi rektörü ile Fen Edebiyat Fakültesi dekanı hakkında düzenledikleri şikâyet dilekçelerini, Yozgat Cumhuriyet Başsavcılığına vermeleri üzerine C. Başsavcısı Reşat Petek tarafından hazırlık soruşturmasına girişilip Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Yunus Akçamur'un davetiye ile çağrılarak Cumhuriyet Başsavcılığı makam odasında, rektör Mehmet Şahin için \ de
Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığına talimat yazılması suretiyle sanık sıfatıyla savunmalarının alınması yoluna gidildiği,
Cumhuriyet Başsavcısı Reşat Petek tarafından düzenlenen 08.12.1998 gün ve 1998/566 sayılı iddianame ile "gayrı meşru olarak öğrencilerin fakülte binasına girmelerine engel olarak eğitim ve öğretim hürriyetini kısıtlamak ve bu konuda kanunsuz emir vermek" suçlarından sanık Mehmet Şahin'in Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 137, TCK/nun 64. maddesi delaletiyle 188/6 ve 251, sanık
Yunus Akçamur'un işe TCK/nun 188/6', 251. maddeleri uyarınca cezalandırılma ları için Yozgat Asliye Ceza Mahkemesi'ne kamu davası açıldığı..
2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun 53. maddesinin değişik c fıkrasının öğretim üyelerinin görevleri dolayısıyla ya da görevlerini yaptıkları sırada işledikleri ileri sürülen suçlarla ilgili özel soruşturma usulü benimsediği, anılan maddenin 7. bendinde ise ideoloji veya eğitim ve özgürlüğünü engelleyici suçlardan dolayı, Cumhuriyet Savcısına doğrudan 'kovuşturma' yapma yetkisi
verildiği" belirtilmektedir.
Raporun ilerleyen bölümlerinde savcı hakkındaki soruşturmanın amacı daha net bir şekilde ortaya çıkmaktadır.
"...Son yıllarda yüksek öğretim kurumlarında öğrenim gören kız öğrencilerin bir kısmının türbanlı olarak okullaragirmek suretiyle başlattıkları karşı koyma (H. T) eylemlerinin, gösterilen tepki biçimi ve davranışları destekleyen kişi ve kuruluşların artık tüm kamuoyunca bilinebilen temel amaçları da değerlendirilerek, art niyetsiz masum öğrenci istekleri olduğunun kabulüne imkân kalmadığı, bu eylemlerin inanç özgürlüğünün yasaklandığı görüntüsü altında teşkilatlı bir biçimde planlama ile laiklik ilkesinin yok edilip dini inanışların istismarına yönelik bulunduğu yolunda, giderek artan düşünce ve kaygılara sebebiyet verdiği,
Devletin tüm kurum ve kuruluşlarında başlatılan ve uygulamaya geçirilen önlemlerin ışığı altında Yüksek Öğretim Kurulu'nun, Anayasa Mahkemesi'nih aldığı kararları da rehber alarak, okullardaki kılık kıyafet hususunda yapmış olduğu düzenlemelerin ülkeyi çağdaş ülkeler düzeyine yükseltmeyi ilke edinmiş bulunan üniversiteler ve bağlı bulunan fakülteler tarafından istikrarlı bir
biçimde uygulanması sonucunda giderek başarıya ulaşmakta olduğu, Erciyes Üniversitesinin de bu gayeye yönelik bildirimlerinin Yozgat Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı tarafından uygulanması sırasında, genel tavır dışında türbanla okula girme istekleri geri çevrilen birkaç öğrencinin şikâyetinin öğrenim özgürlüğünün engellenmesi şeklinde değerlendirilemeyeceği,
Olay tarihinde Yozgat Cumhuriyet Başsavcısı olan Reşat Petek'in türbanlı olmaları sebebiyle okula alınmadıklarını ileri süren birkaç öğrencinin şikâyet dilekçeleri üzerine Anayasada ifadesini bulan Atatürk devrimlerine bağlı, laik ve demokratik hukuk devletinin temel ilkelerini uygulama görevini üstlenen bir Cumhuriyet Savcısı gibi hareket edip, evrakla ilgili kanun gereğini
yapmak yerine, mesleki bilgi ve birikiminden beklenmeyecek şekilde soruşturmayı sürdürerek ilgililerin savunmalarını alıp, kamu davası açma yoluna gittiği, ...görevini doğru ve tarafsız yapmadığı kanaatini uyandırdığı...bu nedenle muahezesinin (cezalandırılmasının) gerektiği..."
belirtilmektedir.
Bu soruşturmanını ilginç olan diğer yönleri de şunlardır:
Savcının "Özel soruşturma usulüne rağmen, ilgililerin sanık sıfatıyla savunmalarının alınması ve haklarında kamu davası açılmasında eylemin 53/ 7. fıkrada belirtilen hususları ihtiva ettiği sebebiyle doğrudan soruşturma yetkisi alanı içerisinde olduğu düşüncesiyle bu iddianameyi hazırladığı belirtilmekte, ancak savcının iddianamede belirttiği "suç nitelemesine" saygı göstermek ve
ilgililerin mahkemede aldanmalarına imkân vermek yerine, iddianameyi hazırlayan savcıyı cezalandırma yoluna gitmenin hukuk devletinde yerinin neresi olduğu belirtilmemektedir.
Soruşturma evrakı "öğrencilerin eğitim ve öğretim özgürlüğünün engellenmesi" halinde cumhuriyet savcısının "doğrudan soruşturma yapma yetkisi" bulunduğunu kabul etmesine rağmen 'Rektör' ve 'Dekan' hakkında yargılama süreci başlatılması darbe sürecinde getirilen "başörtüsü yasağını olumsuz etkileyecek bir girişim olarak değerlendirilmiş" ve başka savcıların da aynı yola
tevessül etmelerini önlemek için üç koldan müdahale edilerek savcının cezalandırılması yoluna gidilmiştir.
Soruşturma içeriği, baştan aşağı "hukuk devleti" anlayışını değil "kanun devleti" hatta "zorba devlet anlayışını yansıtmaktadır. Niyet okuma yöntemiyle elde edilebilecek olan "...kız öğrencilerin bir kısmının türbanlı olarak okullara girmek suretiyle başlattıkları karşı koyma eylemlerinin,.....bu eylemlerin inanç özgürlüğünün yasaklandığı görüntüsü altında teşkilatlı bir biçimde planlama ile laiklik ilkesinin yok edilip dini inanışların istismarına yönelik bulunduğu.." gibi
suçlama ile hukuk devleti ilkelerine göre hareket eden bir savcıyı cezalandırmak, ancak zorba devlette olabilir.
Cumhuriyet savcısı, egemen-yönlendirici ve yasadışı etkileyici gücün gösterdiği yönteme uymadığı zaman ".. Atatürk devrimlerine bağlı, laik ve demokratik hukuk devletinin temel ilkelerini uygulama görevini üstlenen bir Cumhuriyet savcısı gibi hareket" etmemekle itham edilmekte, ıslahı mümkün değilse, memuriyetten atılmaya kadar gidecek bir cezaya müstehak görülmektedir. Nihayet bu soruşturma nedeniyle Başsavcı Reşat Petek de İstanbul'a savcı olarak gönderilmiştir.
Yozgat Cumhuriyet Başsavcısı hakkındaki soruşturmaya benzer birçok soruşturma, başkaları hakkında da yapılmış, birçok savcı ya meslekten ihraç edilmiş ya da (kaldırılan bir ceza türü olarak) sürgün edilmiştir. Nitekim "Adalette Türban Sürprizi" başlığı ile verilen haberde, Adalet Bakanlığınca yapılan teklif üzerine Hâkimler Savcılar Yüksek Kurulunca "... türbanı engelleyenlere soruşturma açması nedeniyle kendisi hakkında soruşturma açılan Yozgat Cumhuriyet Başsavcısı başta olmak üzere, Bursa Başsavcısı Hakkı Köylü ile Diyarbakır Başsavcısı Hasan Turan Yılmaz 'ın bu görevlerinden alınarak İstanbul'a düz savcı olarak gönderildikleri" basına yansımıştır.
8 UNCU BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR,,
***
