CIA VE ORTADOĞU - 70 YILIN BİLANÇOSU BÖLÜM 4

CIA VE ORTADOĞU - 70 YILIN BİLANÇOSU  BÖLÜM 4

 CIA Ajanlarının Çalışma Yöntemleri 

Mısır.da İngilizlerin kuklası Kral Faruk bir halk devrimi ile devrilince, yerine 
Cemal Nasır.ın başkanı olduğu bağımsız milliyetçi bir hükümet gelmişti. Kermit 
Roosevelt, derhal Kahire.ye Mlies Copeland.ın liderliğinde bir CIA timi göndererek, Nasır rejimine karşı ayaklanma ve psikolojik savaş çalışmalarını başlattı. Aynı tür hükümet devirme çalışmaları Suriye.de de yapıldı. Bu iki ülkenin halkları bugün de yaşananları unutmadı ve ABD.ye bakışlarında bu tecrübeler hep hafızalarında olmaya devam edecek. CIA.nın Ortadoğu.daki Arapçı programı bir propaganda çalışması ile birlikte yürütüldü ve bunun için ağzı laf yapan Arap konuşmacı ve entelektüellerinden “Ortadoğu.nun Amerikan Dostları” diye bir grup oluşturuldu. CIA tarafından fonlanan bu grup, görünüşte Arap yanlısı ve ABD.nin İsrail.e desteğini eleştiren kişilerden oluşuyordu. Eisenhower yönetimi başlangıçta Kermit Roosevelt.in uygulama stratejisine oldukça sempatik bakıyordu. Yeni dışişleri bakanı John Foster Dulles, Sovyetlere yanaşan Nasır aleyhine dönmüştü. Ancak, İsrail.e yönelik artan ABD kamuoyu desteği karşısında sonunda Arapçı stratejinin başarısız olmasına yol 
açtı55. Bu dönemde İngilizler gibi kahraman casus hikâyeleri çıkmadı çünkü Araplar zaten kendi hükümetlerini devirmek ve darbeler yapmak gibi örtülü işlere çok hazırdı. ABD bu üç ajanın kendi başına operasyonları sonucu Ortadoğu.da İngilizlerden kalan boşluğu doldurma ve yeni bir tür ilişki geliştirmede başarılı olamadı. Bunda ajanların farklı vizyonları ve kısa vadeli başarı arayışları kadar, ABD.nin İsrail yanlısı dış politikasının etkisi de etkili oldu. ABD.nin istihbarat operasyonları, ABD dış politikasının temel çerçevesini oluşturan George Kennan.ın Soğuk Savaş stratejisine odaklanmıştı56. 

CIA analizcilerinin topladıkları bilgilere göre yaptıkları analizler ne derse desin, 
ABD yönetimi Soğuk Savaş şartları içinde kendine müttefikler bulmaya çalışıyordu. 

Bugün Ortadoğu.da meydana gelen etnik ve dini bölünmeler kadar, İslamcı köktenci hareketlerin de doğuşunun arkasında da CIA vardır. CIA.nın görevi Amerika.nın bölgedeki çıkarlarını sağlamak için Dışişleri Bakanlığının bölgedeki işlerini kolaylaştırmaktı ama pratikte böyle olmadı. CIA.nın örtülü ve yarı resmi operasyonları başarılı olsa da Dışişleri Bakanlığının diplomatik stratejisi buna uyum sağlayamadı. Daha da açıkçası CIA.nın başarılı olduğu yerlerde Dışişleri Bakanlığı, İsrail.i memnun etmek ve aç gözlü petrol şirketlerini tatmin etmek yolunu seçti. Böylece CIA.nın başarıları Dışişleri, Beyaz Saray ve Kongre tarafından tersine çevrildi57. Miles Copeland, Nasır.ın Mısır.da iktidarı ele geçirmesine yardım etti. James Barrcks ve John Fistere, Ürdün.de Kral Hüseyin.i Amerikan düşmanlarından korudu. Ray Close, ARAMCO ile yakın çalıştı ve Kral Faysal.a Komünizme karşı İslamcı eğilimleri destekleyeceği bir Suudi gizli servisi kurdu ve böylece Nasır yanlısı Suudiler dizginlendi. Archie Roosevelt, Suriye ve Irak.ın birleşmesini ve böylece İsrail ve Suudi Arabistan.a tehdit oluşturmasını engelledi58. Bu işlerde ikili ilişkiler, ajanların liderlere ne kadar yakın ve samimi olduğu önemli idi. Copeland, Nasır.a ilk ismi (Cemal) ile sesleniyordu. Barrack, Kral Hüseyin.i her zaman "Hi, how're we doing?" diye selamlıyordu. Fistere.nin eşi eğitimsiz Kral Hüseyin.e çok güzel İngilizce konuştuğun söylüyordu. Archie Roosevelt, karısının sevgililerinden birine duruma zarar vermediği sürece sesini çıkarmayacağına söz veriyordu. Wilbur Crane Eveland, akşam yemeğine davet ettiğinde Lübnan Başkanı Camille Chamoun.n karısını arayıp en sevdiği yemeği söylüyordu. Bu ajanların yaptıklarını tek seferlik başarılardı ve uzun vadede Amerika için işler daha kötüye gidecekti. Çünkü uzun dönemli olarak ülkeyi 
organize etmek CIA.nın işi değildi. Kişisel başarı peşindeki CIA operatörleri için işleri yapmak vardı, birilerini yönetmek değil. Yönetme işi, Ortadoğu hakkında ancak birkaç kişinin bilgisi olduğu Washington.a bağlı çalışan planlamacılara aitti. CIA.nın bu planlamacılarla koordinasyonu iyi değildi. 

Çok para, CIA operatörlerine; Kralları, Başkanları ve Başbakanları korumak ya 
da ülke ordusundan bazı subayları yararlı kadrolara tayin ettirmek, geleceğin 
bürokratlarını ve bürokratlarını yetiştirmek (bunlar etnik kökenlerine dikkat ederek seçilir59), kritik işlerde yardımcı olacak barmenden taksi sürücüne göre bir dost grubu edinme işlerinde yarar. Zengin Amerika.nın parası, 50-60 ve 70.lerin çoğunda CIA ajanlarının tıpkı Lawrence gibi adam satın alma işini kolaylaştırdı. Suriyeli subaylara para verdiler ama hiçbir şey alamadılar. Paraya dayalı başarılar kısa süre sonra ciddi yenilgilere dönüştü. Copeland ve teşkilat, Nasır.ı kaybetti ve sonunda onu öldürmeye çalıştı. Suriye ve Irak birleşmedi ama iki kızgın ülke ortaya çıktı. Ürdün çalkantılı olmaya devam etti. Suriye ve Irak.taki yeni hükümetler anti-Amerikancı olmaya devam etti çünkü Washington.un onlardan istediklerini vermeleri mümkün değildi. Baas.ı Irak.ta iktidara getiren William Lakeland, daha sonra istenmeyen kişi ilan 
edildi. Miles Copeland, marazi yalancı idi; raporlarında yer alan önemli liderler ve Nasır ile toplantı raporlarının gerçekte olmadığı sonradan ortaya çıktı. Ama raporların içeriği çok önemli değildi çünkü Washington.da onlara bakarak eyleme geçecek kimse de yoktu. James Barracks, hasta derecede homoseksüeldi ve Lübnan barlarında kendine partner aradığı için birkaç kez resmi uyarı almıştı. Bu yüzden pek dikkate alınmadı ve daha sonra tayin edildiği Nijerya.da şüpheli bir şekilde öldü. Eveland, sabah kahvaltıda içmeye başlayan ve gün boyu içen bir alkolikti. Fortune dergisi halkla ilişkilerinden gelen Fistere, içi boş ve gürültülü konuşmaları ile sevilmeyen biri idi. Roosevelt kardeşler ise iş etkinliklerini geçersiz kılacak kadar kadınlarla ciddi problemler yaşıyorlardı. Archie.nin ilk karısı uşağı da dâhil herkesle yatmıştı. Kim, güzel kadınlarla konuşmakta sorun yaşardı. William Eddy, eski moda bir misyoner ve kendini 19. yüzyılda sanan bir aptaldı. Harry Kern, Araplardan nefret ettiğini açıkça söylediği için yerel halkla işbirliği yapmakta zorlanıyordu. Ajanların ortak bakışı ve yeterliliği konusunda ciddi eksilikler vardı. Yıllar sonra CIA bölge şefi olan James Critchfield bile hala Ortadoğu hakkında çok az şey biliyordu. Critchfield, Suudi istihbaratının başındaki Kemal Adham.ı Ortadoğu.daki en önemli iş adamlarından biri olarak görüyordu ki bu adam ölmüş bir bankaya (BBCI) 100 milyon dolar ödemişti. 

ABD, İslamcılarla işbirliği stratejisine geçiyor.. 

 Arap ve Müslüman dünyasında yıllardır güçlü bir seküler ulusalcılık vardı. 
Mısır.ın Cemal Abdül Nasır.ı seküler bir ulusalcıydı. Irak.ta bir yüzyıl öncesine 
uzanan, demokratikleşme çabaları ile birlikte güçlü bir seküler gelenek vardı. İran, yarım yüzyıl önce Muhammed Musaddık hükümetinin 1953.te yıkıldığı sırada seküler bir ulusalcı programa sahipti. ABD yönetimi seküler bir ulusalcı hareketin Ortadoğu petrolünü ele geçirmesinden ve onu bölgesel amaçlar için kullanmasından korkuyordu. ABD ve İslam arasındaki ilişkide Yeşil Kuşak Projesi önemli bir dönemeçtir. 1979 yılında Sovyetler Birliği.nin Afganistan.ı işgali karşısında ABD tarafından SSCB'nin etkisizleştirilmesi için Başkan Carter ve danışmanı Zbigniew Brzezinski'nin akıl hocalığında, ileride “Yeşil Kuşak Projesi” olarak anılacak bir sarmalama projesi oluşturulmuştu. Bu proje ile ABD, Sovyetler Birliği'nin başını çektiği sosyalist ideolojinin Kafkaslar, Ortadoğu ve Asya'da yayılması olasılığına karşı genelde İslami öğelerle kamufle edilen siyasi bir yönelim ortaya çıkarmaya çalışıyordu. CIA, başta Mısır, Çin, Polonya, İsrail olmak üzere dünyanın başka yerlerinden toparladığı her türlü silahı mücahitlere akıtıyor, terör ve imha ekipleri mücahitleri eğitiyor, kimyasal ve elektronik zamanlama aletlerinin nasıl kullanılacağını, bomba yapımını öğretiyorlardı. Söz konusu olan II. Dünya Savaşı'ndan beri yürütülen en önemli toplumsal dönüşüm projesiydi. Amaca ulaşılmış, SSCB ve Doğu Bloku tarihe karışmıştı. ABD, İslamcı partilere düşmanlık ya da onları iktidardan uzak tutmanın toplum mühendisliği açısından lehlerine olmayacağını düşünmekteydi. Batı göz ardı ettikçe Siyasi İslam kalacak, onlar iktidarda olunca daha ılımlı olacaklardı60. Artık bu işin ustası İngiltere ile birlikte İslami köktencilik ABD siyasetlerinin bir ürünü oldu. Buna karşılık seküler ulusalcılık onu düşman gören ABD tarafından zayıflatılmaya başlandı. 

 Büyük Ortadoğu Projesi ve Arap Baharı ile seküler ulusalcılığın hem içsel hem 
de dışsal başarısızlığı ve dış müdahalelerin yarattığı boşluk bir ölçüde İslami 
köktencilik tarafından doldurulmaya çalışıldı61. İslamcı partileri yönetimden 
çıkarmanın olumsuz etkilerinin daha negatif sonuçlar doğuracağından onları siyasi sisteme entegre etmek yolu seçildi. Bu nedenle, ABD yönetimi demokrasi geliştirme işinde parti seçimini bir kenara bırakarak İslamcı partilere yöneldi. Bunun anlamı bu partilere yardım karşılığında kendi koşullarının dayatılması idi. Arap dünyasındaki son ayaklanmalar İslamcılığı artırdı ve pek çok Batılı idealden daha da uzaklaştırdı. 

Ortadoğu.daki istikrarsızlığa liberal modernite, dini köktencilik, güçlü mezhep 
bölünmeleri ve ayakta kalmaya çalışan otoriter rejimler arasındaki çelişkiler 
damgasını vurmaktadır. Amerikan kurgusu, kimlik ve din üzerinden yeni dönüştürme metotları denemektedir. Askeri güce mümkün olduğu kadar başvurmak istemeyen ABD, bölgede on yıllardır geliştirdiği demokrasi geliştirme kurgusu içinde yer alan yerel ajanlarına, dışişleri memurlarına, özel kuvvetlerine ve CIA istasyonlarına, sosyal medya uygulamalarına daha çok yatırım yapmaktadır. Batı için Yeni Orta Doğu; radikal İslam ve İslami terörü besleyen kaynakların ve nihayet İslam.ın sonu anlamına gelmektedir. Eğer bir bölgeyi tamamen yok etmek istiyorsanız, ABD.nin tüm savaş köpeklerinin serbestçe saldıracağı belirli bir alan oluşturur, bazen düşman bazen dost görünen piyonlarla savaş ortamını anlaşılmaz ve hep sisli kalmasını sağlarsınız. 
Bugün Ortadoğu.da ABD Özel Kuvvetleri doğrudan savaşa giriyor, hava saldırıları ile istenen her hedef havadan vuruluyor ve CIA sürekli yeni grupları silahlandırarak ölüm kazanını sıcak tutuyor. Şii ve Sünniler birbirine kırdırılıyor, Kürtler Araplara karşı kullanılıyor ve IŞİD hep yerinde duruyor. Bugüne kadar dört ABD Başkanı Irak.ı bombaladı ve Obama.dan sonra gelecek beşincisi de buna devam edecek, savaş alanı sürekli genişleyecek. Sonuç olarak İslam dünyası içine sokulan fitnelerle birbirine düşürülürken, bu kaostan Batılılar ve İsrail kendi çıkarları için gerekli ortam ve fırsatları kullanacaklardır. Bu yüzden 1970.lerden beri Ortadoğu coğrafyasında laik yönetimler birer birer CIA.nın İslamcıları kullanarak tezgahladığı darbe ve iç savaşlarla devrildi ve bölgede haritasının değişmesi için gerekli terör ve kaos ortamı yaratıldı. CIA.nın Ortadoğu.daki faaliyetleri ile ilgili anlatacaklarımız aslında tam da 
burada başlıyor. Önümüzdeki yazılarda ülke ülke CIA faaliyetlerine ve İslamcılar ile ilişkilerine odaklanacağız. 



DİPNOTLAR;

1 OCI: Office of Coordinator of Information 
2 OSS: Office of Strategic Services 
3 Richard H. Immerman: The Hidden Hand: A Brief History of the CIA, Wiley-Blackwell, (2014), p.3. 
4 Richard K. Betts: The New Politics of Intelligence: Will Reforms Work This Time?, Foreign Affairs, (June 2004), p.5. 
5 Terence K. Hopkins, Immanuel Wallerstein: Geçiş Çağı, Dünya Sisteminin Yörüngesi: 1945-2025, Avesta Yayınları, Çev. N.Ersoy, İstanbul, 1999, s.29. 
6 Peter Dale Scott: American War Machine: Deep Politics, the CIA Global Drug Connection, and the Road to Afghanistan, Rowman & Littlefield Publishers, 2010, p.316. 
7 Ellen Hodgson Brown: Web of Debt, Third Millennium Press, (2007), p.142. 
8 SOA: School of The Americas. 
9 William Blum: Killing Hope: U.S. Military and CIA Interventions since World War II, Common Courage Press, (Monroe, Maine, 1995), p.56. 
10 Coleman McCarthy: The Consequences of Covert Tactics, Washington Post, (December 13, 1987). 
11 James F. Tracy: The CIA and the Media: 50 Facts the World Needs to Know, Global Research, (December 15, 2015). 
12 OPC: Office of Policy Coordination. 
13 Lisa Pease: The Media and the Assassination, in J. DiEugenio and L.Pease, The Assassinations: Probe Magazine on JFK, MLK, RFK and Malcolm X, 
    Port Townsend, (WA, 2003), p.300. 
14 Richard Helms: A Look Over My Shoulder: A Life in the Central Intelligence Agency, Random House, (New York: 2003), p.30-31. 
15 Deborah Davis: Katharine the Great: Katharine Graham and the Washington Post, National Press Inc, (Bethesda MD, 1987), p.139. 
16 Paul David Pope: The Deeds of My Fathers: How My Grandfather and Father Built New York and Created the Tabloid World of Today, 
    Phillip Turner/Rowman&Littlefield, (New York, 2010), p.309- 310. 
17 Victor Marchetti and John D. Marks: The CIA and the Cult of Intelligence, Alfred A. Knopf, (New York, 1974), p.362-363. 
18 Tom Hayden. Review of the CIA in Hollywood: How the Agency Shapes Film and Television by Tricia Jenkins, LA Review of Books, (2013), p.143. 
19 FTW Publicatons: The CIA's Wall Street Connections Transcript of interview with Michael C. Ruppert, Centre for Research on Globalisation (CRG), 
    (3 November 2001). 
20 Frances Stonor Saunders: Who Paid the Piper? The CIA and the Cultural Cold War, Granta Books, (1999), pp. 134-135 
21 James Petras: Financing and Manufacturing "Dissent" in America: The Ford Foundation and the CIA, Centre for Research on Globalisation (CRG), 
     (18 September, 2002). 
22 Russia Today: German Journo: European Media Writing Pro-US Stories Under CIA Pressure, RT, (October 18, 2014). 
23 John Prados: President.s Secret Wars: CIA and Pentagon Covert Operations From World War II Through the Persian Gulf, Elephant Paperbacks, 
    (Chicago, 1996), p.15. 
24 B.Hugh Tovar: Strenghts and Weakness in Past U.S. Covert Action, in Ed. Roy Godson: Intelligents Requirements For the 1980.s: Covert Action, 
    National Strategy Information Center, (Washington D.C., 1981), p.194-195. 
25 Todd Stiefler: CIA.s Leadership and Major Covert Operations: Rouge Elephants or Risk-Averse Buresucrats?, Taylor&Francis, Intelligence and Security, 
     Vol.19, No.4, (Oxon, Winter 2004), p.634-641. 
26 Loch K. Johnson: America.s Secret Power: The CIA in Democratic Society, Oxford University Press, (New York, 1989), p.14-37 
27 OSO: Office of Special Operations. 
28 Mario Del Pero: The Role of Covert Operations in US Cold War Foreign Policy, in Heike Bungert, Jan G.Heitmann, Michael Wala: Secret Intelligence in the 
    Twentieth Century, Frank Cass, (London, 2003), pp.69. 
29 Komite adını başkanı olan ABD.li Senatör Frank Church.ten almaktadır. 
30 William Blum: Haydut Devlet, Yeni Hayat Kütüphanesi, (İstanbul, Ağustos 2003), s.58. 
31 Theodore Shackley: The Third Option. An American View of Counterinsurgency Operations, Reader.s Digest, (New York, 1981), p.6-7. 
32 Shackley: ibid, (1981), p.7. 
33 Steve Kangas: A Timeline of CIA Atrocities, Global Research, (October 13, 2015). 
34 Steven Greenhouse: The Greening of U.S. Diplomacy: Focus on Ecology, New York Times, (October 09, 1995). 
35 Micah Zenko: Who Can.t America Kill?, The Atlantic, (Sep 7, 2011). 
36 Matt Egan: In-Q-Tel: A Glimpse Inside the CIA.s Venture Capital Aram, FoxBusiness.com, (June 14, 2013). 
37 Spencer Ackerman: CIA Chief: We.ll Spy on You Through Your Dishwasher, Wired, (March 15, 2012). 
38 Frank Konkel: The Details About the CIA.s Deal With Amazon, The Atlantic, (July 17, 2014). 
39 CTC: Counter Terrorism Center. 
40 Mark Mazetti: C.I.A. to Be Overhauled to Fight Modern Threats, The New York Times, (March 6, 2015). 
41 MEMC: Middle East Mission Center 
42 Emile Nakhleh: The CIA Reorganization and the Middle East, Lobelog Foreign Policy, (March 13, 2015). 
43 Bakınız Sait Yılmaz: Küresel Sermaye ve Türkiye, Kaynak Yayınları, (İstanbul, 2015). 
44 F. William Engdahl: A Century of War - Anglo-American Oil Politics and the New World Order Progressive Press; New Rev Un edition, (2012), p.67. 
45 Engdahl: ibid, (2012), p.30-36 
46 Engdahl: ibid, (2012), p.50-52 
47 Mahdi Darius Nazemroaya: The Powers of Manipulation: Islam as a Geopolitical Tool to Control the Middle East, Global Research, (July 2, 2011). 
48 David E. Kaplan: Hearts, Minds, And Dollars, US News, (8 May, 2005), p.1. 
49 Shadi Hamid: Is There Hope? Yes. The Emerging Consensus on Democracy Promotion, (November 05, 2005). 
50 MWOS: Muslim World Outreach Strategy. 
51 Hugh Wilford: America.s Great Game: The CIA.s Secret Arabists and the Shaping of the Modern Middle East, Basic Books, (2013), p.11. 
52 ABD.nin bu dönemde Ortadoğu.daki ajanları içinde bu üçlü dışında; James Russell Barracks, Joe Goodwin, George Britt, William Bucley, Robert Anderson, 
     Ed Applegate, Arthur Close, Reymond Close, James Critchfield, William Eddy, James Eichelberger, Joseph Ellender, Wilbur Crane Eveland, 
53 Wilford: ibid, (2013), p.22. 
54 Hüsnü Mahalli: Maniki Dünya İslam Coğrafyasının Kanlı Yüzyılı, Destek Yayınları, (İstanbul, 2016), s.28-31. 
55 Wilford: ibid, (2013), p.45. 
56 David H. Price: Three Pawns in the “Great Game The Early CIA in the Middle East, Middle East Report 271, (Summer 2014), pp.269-271. 
57 Said K. Aburish: Lost Victories: The CIA and the Middle East, 2004, p.3, www.iiwds.com/ said_aburish/a_lostvictories. 
58 Aburish: ibid, (2004), p. 3. 
59 Türkiye.den geleceğin lideri olarak seçilenler için bakınız; Sait Yılmaz: Türkiye.deki Amerika, Kaynak Yayınları, (İstanbul, 2014), s.329-330. 
60 NED: US will be „Satisfied. if Islamists win Egypt.s Election, Democracy Digest, (Nov 4, 2011). 
61 Noam Chomsky, Gilbert Achcar, Tehlikeli Güç, İthaki Yayınları, Edt.: S.R. Shalom, Çev.: Y.Alogan, (İstanbul, 2007), s.59. 



****