Espiyonaj (Casusluk) İşleri.. BÖLÜM 2

Espiyonaj (Casusluk) İşleri.. BÖLÜM 2

Ajan temini.. 

    Espiyonaj sistemini besleyen unsur, yeni ajanların bulunması yani humint kaynaklarının angajesidir. 
Araştırılması yapılmış yeni kaynaklar sisteme eklenmediği ve eski kaynaklar sistemdeki bilgi akışını tıkadığı sürece espiyonajın kalbi daha yavaş atacak ve tüm istihbarat yapısı bundan zarar görecektir. 
İstihbarat teşkilatı bu yüzden teknolojiye, analize, yönetim araçlarına ve sonu gelmez yeniden yapılanma çalışmalarına daha fazla yönelecektir. 
Kaliteli istihbarat üretilmedikçe devletin karar verici ve planlamacılarına yeterli hizmet sağlanmamış olacaktır. 

   11 Eylül 2001 öncesi CIA, yeni işe alacağı kişileri kendine özgü geçmişi olan ve (boş ve temiz sayfa) fazla hayat tecrübesi olmayan kişilerden seçiyordu 11. 

Yeni ajanlar eğitim için çiftliğe götürülür ve burada şifreli mesajlar, sabit draplar, takip ve kontr-takip konularındaki eğitim yanında yaya ve araçla takip uygulamaları yapılır. Bir ajanı işe almanın ve kullanmanın beş genel kategorisi şunlardır 12; 

(1) Değerlendirme, 
(2) Örtü ve sahte kimlik (yeni bir yaşam biçimi görüntüsü), 
(3) Eğitim (kılık değiştirme, casusluk taktikleri ve malzemelerinin kullanımı vb.), 
(4) Gizli takip, 
(5) Örtülü haberleşme. 

     Ajanlar temin edilme yöntemlerine göre üç ana grupta toplanmaktadır; profesyoneller, satınalınabilir aydınlar ve sempatizanlar. Profesyoneller, yurtiçinden ya da yurtdışında yaşayanlar arasından seçilir ve bilahare kendi ülkelerinde özel eğitime tabi tutulur. 

Satınalınabilir aydınlar, ulus-devlet yapısı sancılı olan toplumlarda en çok rastlanılan metadırlar, borsa değerleri vardır; özellikle medyada, bürokraside ve siyaset sahnesinde boy gösterirler. "Sempatizanlar" ise hedef ülkelere yoğun biçimde yönlendirilen kültürel emperyalizmin kesintisiz silahı olan kitle iletişim, eğlence ve eğitim araçlarından (sinema, müzik, moda, internet, televizyon vb.) olumsuz biçimde etkilenen tüketicilerdir. Etki ajanları, her üç kategoride de özellikle kendi ülkesine ve toplumuna aidiyet duygusu zayıf, parasal ve siyasal güç için her türlü ilişkiye girme eğilimli, ulusal bilinci gelişmemiş, tercihen de etnik veya dinsel özürlü azınlık arasından seçilirler. 

    Eleman angaje eden bir istihbarat görevlisi önce kendini tanımalıdır. Kendinizi bir referans noktası olarak kullanamıyorsanız başkaları hakkında yapacağınız tüm değerlendirmeler ve varacağınız kararlar hatalı olacaktır. Klasik eleman angaje sanatı; para, ideoloji, zorunluluk, ego ve intikam duygusu gibi özelliklerin istismarını gerektirir. Angaje çarkı sürekli dönen bir çarktır, eleman temini hiçbir zaman durağan değildir. Bir operasyon görevlisinin, angaje etmek üzere yaklaştığı şahsın işe yarar olup olmadığını anlamak ve bu şahısla ilişkilerini geliştirebilmek için her fırsatı değerlendirmesi gerekir. 

    Ajan temini kadar onların yönetimi de önemlidir. Bazı görevliler teminde, bazıları yönetmekte iyidir. İdeal olan her ikisini de yapabilenler hatta diğer operasyon görevlilerine rehberlik ve liderlik edenlerdir. Gerek operasyon görevlisi gerekse ajan sürekli birbirini kollarlar ve karşılıklı olarak birbirlerinin imkân ve kabiliyetleri ile niyetlerini anlamaya çalışırlar. Operasyon görevlisi, bazen angaje işlemi ve bunun sonucunda üretilecek istihbaratın hiçbir zaman istenen sonucu vermeyeceğini hatta mümkün olmayacağını bilir. 

Yalnızca birilerinin, elde edilen anlık görüntüleri fark ederek bunlara değer vermesini umut eder. Ayrıca, ajanın hayatta kalabilmesini, daha iyi bir konuma gelmesini ve bu sayede ajan ile birlikte operasyonel ve siyasi alandaki yöneticilerinin çalışmalarına daha fazla katkıda bulunabilmeyi hedefler. 

   Casusluk Sanatı.. 

İstihbarat işinde, sorulan sorulara ancak kısmen cevaplar bulunabilir ve sık sık bulanık sonuçlara ulaşılır. Gizli bilgi pek çok kaynaktan gelebilir ve birçok teknik kullanılarak toplanabilir. En çok popüler olanı casusluk yani insan istihbaratı olmakla birlikte, gizli bilgilerin toplanması daha çok bağımsız teknolojik alıcılar ile yapılmaktadır. Sıklıkla, gizli bilgiler, bağımsız insan kaynakları tarafından süper teknolojik alıcılar kullanılarak bulunmakta veya toplanmaktadır. 

Bu kapsamda, rakibin kullandığı teknolojinin öğrenilmesine ve şifre çözmeye önem verilmektedir. Gizli bilgi çalınabilir, elektronik olarak yüklenebilir, 
kopya edilebilir veya birisi verebilir. Ajanlar devlet istihbaratından ya da karşı taraftan muhbir kullanılarak temin edilebilir. Bunların dışında para, macera, seks, şantaj karşılığı ya da işlemiş olduğu bir suçun cezasına karşılık gibi pek çok nedenle istihbarat amaçlı kullanılacak kişi bulunabilir. 

   İstihbarat servislerinin bilgi temin etmek için (servis dışından) kullandığı kişiler aşağıdaki şekilde tasnif edilebilir 13; 

- Çeşitli resmi görevlerde bulunanlar, temsilciliklerde ve ülke dışındaki kuruluşlarda çalışanlar, işçiler, iş adamları. 
- Siyasal ve kişisel hırs içinde olanlar, maddi sıkıntı çekenler veya zengin olmak isteyenler. 
- Uyuşturucu, seks, alkol vb. zafiyeti olanlar. 
- Milli ve manevi değerleri zayıf olanlar. 
- İşledikleri hata veya suçlar nedeniyle devlet hizmetlerinden çıkarılanlar. 

   Casusluk her zaman hileli ve kurnazlık isteyen bir iştir. İyi bir hikâyenin içine gizlenmeniz gerekir. Amerikalılar iş adamı kılığını ve şirket ilişkileri üzerinden saklanmayı çok sever ama bunu Çin ve İran erken fark etti. Nitekim 2008’de CIA’nın sahte bir şirket web sayfası üzerinden İran’da kurduğu ajan son adamına kadar yakalandı. Hizbullah, 2011 yılında CIA adına çalışan bir düzine Lübnanlıyı yakaladı. 

CIA, Lübnanlı ajanlarını toplantıya çağırmak için cep telefonundan PİZZA kodunu kullanıyor ve Beyrut’taki Pizza Hut’ta buluşuyorlardı 14. 

Hikayeniz kadar espiyonaj da ‘sahne yönetimi’ de önemlidir. Ajan operasyonları için sahne yönetimi teknikleri, illüzyon yaratılması gibi işler de teknik hizmetlerin marifetidir. 

Örneğin yabancı bir ülkede ajanların gizli haberleşmesinin örtülmesi için çevrede havlayan bir köpek sağlanmasından, bir otel odasına hazırlanacak düzenek için hizmetçi ve diğer ekibin eğitilmesine kadar birçok iş onların alanına girer. CIA’da pek çok sahne yönetimi Hollywood ile işbirliği gerektirmiştir. Aldatma ve gizleme işleri için peruklar, takma bıyıklar, tabletler, pudralar, sihirli bozuk paralar kullanılabilir. Ülkeden adam kaçırmak ve kimlik saklamak için farklı teknikler kullanılır. 

 Ülkelerin casusluk işleri hangi bilginin peşinde olduklarına göre şekillenir. Sovyetlerin en başarılı espiyonaj faaliyeti atom bombasının geliştirilmesinde kurdukları casus ağı ile gerçekleşti15. 

   Batılılar gazeteci, arkeolog, çevreci, aktivist gibi roller ile sivil toplum örgütü veya NGO gibi yapılar üzerinden kendilerine meşruiyet görüntüsü sağlarlar. 

Rus ajanı Anna Chapman, 2015’de Manhattan’da emlakçı rolü oynuyordu. 
Çin casuslar uzun süre Avrupa’ya gelen sirk çalışanları içine saklandılar. 
Çin son 20 yılda endüstriyel espiyonaja odaklandı ve bu faaliyetlerin ekonomik 
başarısında önemli bir rolü var. 

CIA ve Espiyonaj.. 

Yabancı ülkedeki bir CIA istasyonunda bir istasyon şefi, onun etrafındaki ajan ağı ve angaje olmayı bekleyen diğer ülke (sadece o ülkeden değil) vatandaşı ajan adayları bulunur. 

Bu istasyon, finanse edilen bazı programlar dâhilinde çalışmaktadır. Ajan angaje olaylarında maske, büyük emek ister ve görüşmeler gece yapılır. Angaje işi adayları mimleme, değerlendirme, yanaşma, ilişkiyi olgunlaştırma ve angaje etme gibi aşamalardan geçer. Ajana güvenilir ve değerli bir kaynak olarak kendini kabul ettirmesi halinde ABD’de yeniden iskan edileceği sözü verilir. 
Bazı adaylar konuyu eşine açar ve bazen ailesinin de ikna edilmesi gerekir. Adaylar, telefon ile aranmaz, uzak ve ıssız yerlerde buluşulur, takip edilmediğiniz den (takip-tespit uygulaması ile) emin olunmalıdır. 

Kurumsal olarak istihbarat nüfuz etme ihtimali düşük ajanların temas ettiği kişilerden sızdırdığı bilgiler orta düzeyde istihbarat doğurur. Yeni alınan ajana eğitim esnasında sadakat duygusu aşılanır ve deneme görevleri verilir. Tıbbi malzeme bulmak ya da kadın zafiyeti olanlara para vermek en kolay ajan edinme taktikleridir. 

Bazı ajanlar ideolojik olarak bulunduğu ülkeye karşı olduğu için gönüllü olmuştur. 

    Birçok ajan ücra yerlerde öldürülür ve hesabına çalıştığı servisin çok sonra haberi olur. Ajanların kaderi budur. Ajanlar ile ilişki kardeşçe bir sevgi ile ölümcül bir öfke arasında değişir. 

CIA, adam devşirmek için çok farklı yöntemler kullanılır. Amerikalılar son yıllarda sözde geleceğin liderleri yetiştirmek adına Stanford Üniversitesi gibi CIA uzantısı kurumlara seçilmiş ülkelerden öğrenci topluyorlar. Fulbright başta olmak üzere ABD ve Avrupa’daki pek çok vâkıfın size sağladığı bursların arkasında geleceğin ajan adaylarının belirlenmesi hatta temas edilmesi vardır. Bu kişiler ülkenizde gelecekte CIA tarafından bir yere getirilecek ve örtülü olarak kullanılacak parlak gazeteciler, devlet adamları, siyasetçi vb. olacaklardır. 
Öte yandan ülke içinde seçilmiş etnik ve dini grupları platform olarak kullanarak da örtü sorunu halledilir. Sivil toplum örgütleri, NGO’lar vasıtası ile kurulan ağlar renkli devrimlerin habercisidir. 

ABD liderleri her zaman yabancı ülke liderlerinin izledikleri politika yanında, 
kişilikleri ve karakter yapıları hakkında doymak bilmez bilgi ihtiyacı içinde olmuşlardır. 

Bu yüzden, CIA biyografik istihbarat büyük çaba harcar. Yabancı liderler, elçiliklerine yakın büyük ve ihtişamlı otel süitlerinden hoşlanır ve protokol alanında beklentileri yüksektir. CIA, bu tür otellerde karargâh kurmuş, yapılacak faaliyetler tercüme, analiz ve lojistik destek olarak rutin hale gelmiştir. Hedefin kalacağı odaya yerleştirilen uzaktan komutalı cihaz dinleme merkezi ile irtibatlı dır. Liderler konuşmayı sever, otele gelen misafirleri ile de bol bol konuşur. 

Bu konuşmalar en azından liderin kişiliği ile ilgili önemli ipuçları sağlar. Alınan önemli siyasi bilgiler ilgili ülkelerdeki CIA istasyonları vasıtası ile teyit edilir hatta müttefik istihbarat servisine satılır. 

Çin’in Espiyonaj anlayışı.. 

 Çin istihbaratı uzun bir zamandır gizemini koruyor ve ABD-Rus istihbarat 
çekişmesinde aşina olduğumuzdan farklı bir istihbarat kültürüne sahip olduklarını biliyoruz 16. 
Çin hükümeti ve vatandaşları istihbarat olarak nitelenecek pek çok faaliyete girişebilir. Bu faaliyetler internette entelektüel mülkiyet haklarının çalınmasından yurt dışına gönderilen öğrencilere eleman temini görevleri verilmesine kadar geniş bir kapsamdadır. Amerikalılar tarafından bugüne kadar yakalanan dört Çin casusu; Çinlilerin hala eski tip espiyonaj usullerini kullandıklarını göstermektedir. Bu casuslar 17; 
Larry Wu-Tai Chin (1985), 
Kuo Tai-Shen (2008), 
Glenn Duffie Shriver (2010) ve 
Candace Claiborne (2017) idi. 

- Larry Wu-Tai Chin, ABD’nin Nanking’deki misyonu içinde tercüman olarak 
çalışıyordu ve 1985’de tutuklanana kadar yaklaşık 40 yıl Çinlilere rapor verdiği ortaya çıktı. 
Chin, doküman vereceği zaman Hong Kong’daki bir adrese mektup yazıyor, buluşma saatini Kanada saatine göre bildiriyor ve dokümanları bir kuryeye teslim ediyordu. 
- ABD’ye yerleşmiş ve vatandaşı olan Kuo Tai-Shen, Louisina’lı bir mobilyacıydı. 
1990’larda Çin’e yaptığı bir gezi sırasında devşirildi ve Savunma Bakanlığı’ndan James Fondren ve Gregg Bergersen’i casusluğa ikna etti. Bu kişiler ABD’nin özellikle Tayvan’a silah satışı ile ilgili bilgiler aktardılar. 

Çin askeri istihbaratı Kuo ile Çin’e geldiğinde görüşüyor, kurye sağlıyor, ayrıca e-mail ile de haberleşiyorlardı. 

- Glenn Duffie Shriver ise Çin’de üniversite bitirmiş ve Çin istihbaratı (MSS) 
tarafından ABD-Çin ilişkileri ile ilgili yazdığı bir makale dikkate alınarak seçilmişti. 

Shriver’in vazifesi ABD istihbarat teşkillerine sızmaktı. Çinlilerle, Çin dışında asla buluşmadı ve e-mail dışında bir haberleşme vasıtası da kullanmadı. 
- Candace Claiborne isimli Dışişleri Bakanlığı çalışanı 29 Mart 2017’de MSS ile ilişki kurmakla suçlandı. Claiborne, 2007’de Buenos Aires’de edinilmişti. Onunla temas edenler iş adamı rolündeydi ve görevleri ajan temini idi. Claiborne, paradan çok hediyelerden hoşlanıyordu ve görevi ABD-Çin Stratejik ve Ekonomik Diyalogu ile ilgili içerideki gelişmeleri takip etmekti. ABD’nin ‘Yen’ kuruna müdahalelerini izliyordu. 

Görüldüğü gibi Çin istihbaratı, ajanı ülke içinde elde ediyor ama dışında kullanıyor. 

Özellikle Çin’e gidip gelen başka bir ülke vatandaşı Çin kökenliler seçiliyor. Bununla beraber, bu yöntemler geçmiş 40 yılın Çin’i için geçerli idi. Bugünün Çin’i iş dünyasına küresel erişim peşinde ve özellikle internet üzerinden ekonomik espiyonaj, ana faaliyet sahasıdır. Çin istihbaratı örtülü operasyonlar, bilimsel istihbarat, Çinlilerin ülke dışında takibi ve diğer istihbarat işlevlerinde kendi çoklu profesyonel sistemlerine sahiptir. Bunların önemli bir kısmı henüz tam olarak anlaşılamamıştır. 

Espiyonaj olayları uzun süre izlenir. Eğer bir ajan yakalanmıyorsa şüphelenmek 
gerekir çünkü içine girdiği paranoya onu çifte ajan olmaya itebilir. Bu yüzden sık sık merkezden yapılacak ziyaretlerle izlenmelidir. Espiyonaj ortaya çıktığında ise misillemeler söz konusudur. Örneğin Batılılar Çin’e yönelik espiyonaj faaliyetlerinde Avustralyalı Rio Tinto adlı madencilik firmasını kullanıyordu. MSS, 2009’da bunları kovunca CIA, Glenn Duffie Shriver vakası ile karşılık verdi. 

11 Eylül 2015’de tutuklanan diğer Amerikalı (Tayvan kökenli) Deniz Piyade 
Yarbayı Edward Lin ise Tayvan veya Çin adına istihbarat yapıyordu ama iki ülke de bunu reddetti. Klasik espiyonajda, bilgiye sızacak doğru insan seçilir ve zafiyetleri istismar edilerek, ajan haline getirilir. Lin vakasında klasik espiyonaj metodu olan seks tuzağı ve sahte bayrak kullanıldı. 

 Çin dış ajan teminini MSS içindeki Şanghay Devlet Güvenlik Bürosu içindeki küçük bir grup yürütmektedir18. Şanghay; üniversiteleri, düşünce merkezleri, iş dünyası ve modern alt yapısı ile MSS’in yabancı eleman temini için ideal yeridir19. 2010 sonrası Amerika’da yakalanan Çinli ajanların Şangay Sosyal Bilimleri Akademisi tarafından edinildiği ortaya çıktı. 

Türkiye’den de son yıllarda Çin üniversitelerine, özellikle Şanghay’a bir trafik  olduğunu hatırlatalım. Şanghay Jiaotong Üniversitesi, siber ortamda askeri bilgi espiyonajı ile meşhurdur. 

Mossad’ın En iyi Ajanları.. 

İsrail’in ünlü casusları içinde en önde geleni olan, siyah derili ve çok iyi Arapça 
konuşan, Eli Cohen, Mısır’da doğdu. Suriyeli bir Yahudi aileden gelen Cohen, 1960’da İsrail istihbaratına girdi ve önce Arjantin’de Suriyeli bir işadamı kılığında faaliyet gösterdi. 1962’de Şam’a dönerek Suriye iş dünyasında önemli bir yer edindi ve Savunma Bakanı’na yardımcılık edecek kadar yakınlaştı. Golan tepelerindeki Suriye askeri tertiplenmesi ile ilgili verdiği bilgiler Altı Gün Savaşları ’nda İsrail’in çok işine yaradı. 1965 yılında Suriye istihbaratı tarafından fark edilerek, halk önünde linç edildi. 

Cohen’den sonra gelen Eşref Merwan, ölüme giderken İsrail onu görmezden geldi. 
Sebebi aynı zamanda Suudlara da çalışmıştı. Eşref Merwan’ın Mısır’da Cemal Nasır’ın damadı idi ve Nasır’ın halefi olan Enver Sedat’a danışman olmuştu. 1970’de Londra’da iken İsrail büyükelçiliğine başvurarak gönüllü ajan olmak istemişti. Kod ismi ‘Melek (Angel)’ idi ve yakın zamanda hikâyesi kitap20 olarak yayınlandı. Merwan, Süveyş Kanalı’na saldırmak isteyen İsrail’e Mısır’ın savaş planlarını verdi. 

Bununla kalmadı, Enver Sedat’ın Sovyetlerle yaptığı görüşmelerin tutanaklarını ve Kahire’ye gelen Sovyet silahlarının listesini de verdi. 

İsrail’in merak ettiği Sedat’ın İsrail’e saldırma niyeti idi ve bunu göze alamayacağını düşünüyorlardı. Hâlbuki Melek, 1972’de Sedat’ın saldırmaktan başka seçeneğinin olmadığını çünkü İsrail’in ona diplomasi alanında yapacak bir şey bırakmadığını aylar önce söylemişti 21. Ağustos 1972’de Sedat, Kral Faysal’a savaş planını açıklamak için Riyad’a gittiğinde görüşme odasındaki üçüncü kişi Mervan’dı. Faysal, Sedat’a eğer ABD İsrail’i desteklerse petrol ambargosu uygulayacağını sözünü vermişti. 6 Ekim 1973’deki Mısır’ın saldırısı İsrail kadar ABD için de sürpriz oldu. Bir gün öncesinde Melek, Londra’da saldırının ertesi gün başlayacağını tekrar haber verdi ve böylece İsrail en azından Golan Tepelerini kurtardı. 

 Peki, Nasır’ın damadı olan biri niye Mossad casusu olmaya seçmişti. İlk neden para olabilir, İsrail ona milyonlarca dolar vermişti. Ama diğer önemli neden ego, dünyanın en büyük oyununda ana aktör olmak, heyecan duymak istiyordu. Ancak, İsrail istihbaratı para akışı üzerinden çalışır ve Suudların kendilerinden önce ona para ödemeye başladıklarını banka hesaplarından tespit etti. Faysal’ın damadı Kemal Adham da kendisine para ödüyordu. 

İsrail, önce bunu Suud’lara karşı bir darbede kullanmak için bir fırsat görmüştü. Ancak, Ekim 1973’den sonra casuslar savaşı ile hesaplaşma başladı. İsrail, Merwan’ı deşifre etti. 2007 yılında Merwan, Londra’daki evinin balkonundan düştü ama nasıl düştüğü bilinmiyor. 


3. CÜ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR..,,

***